Πέμπτη 29 Μαρτίου 2018

Οι αγορές απελευθερώθηκαν, αλλά το όφελος στον καταναλωτή αμφίβολο

Αμφίβολο είναι εάν λειτούργησε προς όφελος του ανταγωνισμού η θεσμοθέτηση και εφαρμογή των διαρθρωτικών αλλαγών που έγιναν με την υιοθέτηση των υποδείξεων του ΟΟΣΑ και των δανειστών στην Ελλάδα στο πλαίσιο των μνημονίων.

Η επικαιροποιημένη Έκθεση του Κέντρου Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών (ΚΕΠΕ) που μελετά την αποτίμηση των επιπτώσεων συγκεκριμένων μεταρρυθμίσεων δείχνει ότι.....


...... η θετική επίπτωση των μεταρρυθμίσεων αυτών στη λειτουργία του ανταγωνισμού δεν είναι ξεκάθαρη ενώ σε ορισμένες περίπτωσεις διατυπώνει την άποψη ότι οι επιπτώσεις ήταν ιδιαίτερα περιορισμένες και πως δεν έφεραν σημαντικές αλλαγές στην ελληνική αγορά. Η μελέτη η οποία δόθηκε χθες στην δημοσιότητα επικεντρώνεται στην «Αξιολόγηση Επιλεγμένων Διαρθρωτικών Μεταρρυθμίσεων που Αφορούν στον Ανταγωνισμό και οι Επιπτώσεις τους σε Βασικά Οικονομικά Μεγέθη» αναφέροντας ότι «η επίπτωση της οικονομικής ύφεσης στην ελληνική οικονομία είναι τόσο καταλυτική που δεν επιτρέπει να βασίσουμε τις ελπίδες επανεκκίνησης της ελληνικής οικονομίας σε ένα πρόγραμμα που θα αποτελείται αποκλειστικά από διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις στον τομέα της απελευθέρωσης των αγορών», ενώ σύμφωνα με την εκτίμηση των μελετητών του ΚΕΠΕ, η θετική επίπτωση των μεταρρυθμίσεων θα μπορεί να γίνει εφικτή μόνο όταν λυθεί το μείζον μακροοικονομικό πρόβλημα της ελληνικής οικονομίας και της ενεργού ζήτησης.

Στην μελέτη εξετάζονται οι αλλαγές από τις μεταρρυθμίσεις στην αγορά άρτου, την αγορά βρεφικού γάλακτος, συμπληρωμάτων διατροφής-βιταμινών, τις προσφορές και εκπτώσεις αλλά και τη διακίνηση του τσιμέντου. Η μελέτη αυτή πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά το 2016 και επικαιροποιήθηκε το 2017.

Αναφορικά με την παραγωγή και διάθεση προϊόντων αρτοποιίας, η νομοθεσία τροποποιήθηκε σημαντικά κατά την περίοδο 2014-2015, σε εφαρμογή όλων των σχετικών συστάσεων της Έκθεσης του ΟΟΣΑ. Συγκεκριμένα, με βάση τις θεσμικές παρεμβάσεις που υιοθετήθηκαν, επιτράπηκε η χρήση των όρων-διακριτικών τίτλων «αρτοποιός», «αρτοποιείο» και «φούρνος» και στις επιχειρήσεις bake-off και καταργήθηκαν μία σειρά από διατάξεις που αφορούσαν στις εξαιρέσεις για την πώληση προϊόντων αρτοποιίας από τα καταστήματα τροφίμων και ποτών, στις συγκεκριμένες κατηγορίες βάρους για τον άρτο και τα αρτοπαρασκευάσματα, στις ρυθμίσεις αναφορικά με τα αποθέματα των αρτοποιείων, στις ελάχιστες διαστάσεις για τα bake-off και τα πρατήρια άρτου, την υποχρεωτική εισφορά υπέρ του Ταμείου Επικουρικής Ασφάλισης Αρτοποιών, καθώς και στην προβλεπόμενη κατώτατη ελάχιστη δυναμικότητα για την ίδρυση αρτοποιείου στις μεγάλες πόλεις.Οι αλλαγές αυτές φαίνεται να παρουσιάζουν δυνητικά οφέλη για τον ανταγωνισμό όμως όπως αναφέρει η μελέτη δεν οδηγούν σε ασφαλή συμπεράσματα.

Ιδιαίτερα όσον αφορά τις τιμές, οι επιδράσεις των αυξήσεων του ΦΠΑ και των εξελίξεων στις τιμές του σίτου, στις τιμές του άρτου και των άλλων προϊόντων αρτοποιίας, δυσχεραίνουν σημαντικά τον διαχωρισμό των επιπτώσεων εκείνων που θα μπορούσαν να αποδοθούν στις νομοθετικές ρυθμίσεις.

Όσον αφορά στην αγορά του βρεφικού γάλακτος, μέχρι το 2012, το εθνικό δίκαιο καθόριζε την αποκλειστική διάθεση των παρασκευασμάτων για βρέφη από τα φαρμακεία. Ακολούθως η διάθεση του απελευθερώθηκε και από αλλά σημεία πωλήσεις με αποτέλεσμα πλέον βρεφικό γάλα πρώτης ηλικίας να διατίθεται εκτός των φαρμακειών και από ηλεκτρονικά φαρμακεία και από τα καταστήματα τροφίμων λιανικής πώλησης. Όμως, ενώ η απελευθέρωση θα μπορούσε να εντείνει τον ανταγωνισμό, κυρίως σε επίπεδο τιμών αυτό δεν έγινε στον βαθμό που θα έπρεπε καθώς τα φαρμακεία συνεχίζουν να αποτελούν το κύριο δίκτυο διάθεσης σε σχέση με τα σούπερ μάρκετ ενώ σύμφωνα με το ΚΕΠΕ μόνο τέσσερις από τις δεκαπέντε εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην εγχώρια αγορά διαθέτουν προϊόντα βρεφικού γάλακτος στα καταστήματα τροφίμων.

Αντίστοιχη είναι η εικόνα και αναφορικά με την απελευθέρωση της εμπορίας συμπληρωμάτων διατροφής και βιταμινών από τα σούπερ μάρκετ. Η έρευνα αγοράς έδειξε παρά την αλλαγή της νομοθεσίας , τα περισσότερα καταστήματα τροφίμων λιανικής πώλησης δεν έχουν εντάξει στον κατάλογο των προϊόντων τους τα συμπληρώματα διατροφής-βιταμίνες και μόλις σε μικρό αριθμό καταστημάτων οι καταναλωτές μπορούν να τα προμηθευτούν, Ενώ και σε αυτές τις περιπτώσεις υπάρχει μόνο μια επώνυμη εταιρεία εισαγωγής, η οποία καλύπτει όμως όλο το εύρος των σκευασμάτων.

Έτσι τα φαρμακεία να συνεχίζουν να αποτελούν το κύριο δίκτυο διάθεσης των συμπληρωμάτων διατροφής ενώ και σε επίπεδο τιμών ο περιορισμένος αριθμός προϊόντων στα σούπερ μάρκετ περιορίζει την θετική επίπτωση από τον ανταγωνισμό των τιμών.

Όσον αφορά συνολικά το λιανικό εμπόριο στην έκθεση του ΟΟΣΑ το 2014 διατυπώθηκαν εννέα συστάσεις, οι οποίες αφορούν στο πεδίο των εκπτώσεων και προσφορών και είχαν στόχο την ενίσχυση του ανταγωνισμού και την μείωση των τιμών προς όφελος των καταναλωτών

Στόχος της παρούσας έκθεσης είναι να αξιολογήσει τον βαθμό συμμόρφωσης των θεσμικών παρεμβάσεων με τις συστάσεις του ΟΟΣΑ χρησιμοποιώντας τη σχετική εργαλειοθήκη και να αξιολογήσει τις επιπτώσεις τους σε μια σειρά από μεταβλητές κλειδιά στον χώρο του λιανικού εμπορίου, όπως είναι η απασχόληση, οι τιμές, ο κύκλος εργασιών, και ο όγκος του λιανικού εμπορίου. Σήμερα με τα και τις θεσμικές αλλαγές που έγιναν το καθεστώς θεωρείται απελευθερωμένο καθώς ήδη έξι συστάσεις έχουν ήδη υιοθετηθεί πλήρως, οι δύο τροποποιήθηκαν στο πνεύμα των συστάσεων και μόνο μία σύσταση δεν υιοθετήθηκε.

Οι αλλαγές αυτές πίεσαν τις τιμές των προϊόντων σε όφελος των καταναλωτών αν και όσον αφορά τις ενδιάμεσες εκπτώσεις αυτές είχαν περιορισμένη επίδραση στις τιμές.

insider.gr