Μιλώντας προ ημερών στη Γενική Συνέλευση του ΦΣ Πρέβεζας-Λευκάδας είχα αναφερθεί στον κ.Ηλία Μόσιαλο, καθηγητή Οικονομολογίας, ειδικευμένο στον τομέα της Υγείας, βουλευτή Επικρατείας και προσωπικό σύμβουλο του Πρωθυπουργού. Ο κύριος καθηγητής κάνει καριέρα φυσικά στο περίφημο London School of Economics (LSE), που θεωρείται κορυφαίο Οικονομικό Πανεπιστήμιο και που ο Πρωθυπουργός της Αγγλίας Γκόρντον Μπράουν έστησε από μέλη του το οικονομικό του επιτελείο, αφού δεν τα κατάφερνε μόνος του να εκτινάξει τόσο πολύ τον δείκτη του εξωτερικού ελλείμματος της χώρας. Απόφοιτοί του στελεχώνουν την Goldman Sachs και άλλα ευαγή ιδρύματα που δυναμιτίζουν κατά το δοκούν την παγκόσμια οικονομία, όπως η διαβόητη Λήμαν Μπράδερς. Ας έλθουμε όμως στα δικά μας. Οι δηλώσεις το κυρίου καθηγητή μας είχαν απασχολήσει σε εκείνη τη συνέλευση, αφού με δικές του δηλώσεις, συνεντεύξεις και άρθρα σε εφημερίδες έμοιαζε με την κεφαλή του πολιορκητικού κριού της κυβέρνησης ενάντια στον κλάδο των φαρμακοποιών. Από τον ίδιο και άλλες κυβερνητικές πηγές άρχισε από τότε να κυκλοφορεί ευρέως η φήμη της εφαρμογής στην Ελλάδα του φινλανδικού μοντέλου στην φαρμακευτική πολιτική, συνοδεύοντας πάντα την «προωθημένη» πολιτική της μείωσης του κέρδους του φαρμακείου ως μέτρο «ανταγωνιστικότητας». Φήμη που κάποιοι θεωρούσαν αβάσιμη.
Η φιλοπερίεργη φύση μου ωστόσο με έκανε να ψάξω διαδικτυακά για να δω τι θα μπορούσα να βρω γι’ αυτό το περίφημο φινλανδικό μοντέλο. Δε χρειάστηκε να μπλεχτώ πολύ με τις περικοκλάδες των οπτικών ινών. Ένα από τα πρώτα νήματα που ήρθαν στην επιφάνεια στην μηχανή αναζήτησης ήταν και το παρακάτω: www.euro.who.int/document/e91239.pdf .
Πρόκειται για ένα pdf αρχείο που παρουσιάζει το βιβλίο (ή καλύτερα τη μελέτη) δύο επιστημόνων για την σύσταση της αγοράς του φαρμάκου στην σκανδιναβική χώρα. Ο τίτλος του είναι «PHARMACEUTICAL POLICIES IN FINLAND: Challenges and opportunities», ήτοι «ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΣΤΗ ΦΙΝΛΑΝΔΙΑ: Προκλήσεις και ευκαιρίες». Το βιβλίο, που είναι γραμμένο στα Αγγλικά και έχει χρηματοδοτηθεί από το LSE και το Υπουργείο Υγείας της Φινλανδίας μεταξύ άλλων, είναι μια σε βάθος μελέτη του συστήματος του φαρμάκου από την παραγωγή του μέχρι τον ασφαλισμένο. Ξεκινάει με μια εκτενή περιγραφή όλων των φορέων που συμμετέχουν (κράτους, οργανισμών και ιδιωτών). Περιλαμβάνει αρκετούς συγκριτικούς πίνακες και στοιχεία της χώρας, τονίζει τα θετικά του και ελέγχει όλες της φάσεις διακίνησής του με στόχο να βρει τα τρωτά σημεία ως προς την συνολική φαρμακευτική δαπάνη. Καταλήγει με τις προτάσεις των επιστημόνων (οικονομολόγοι και οι δύο) για την περικοπή κάποιων δαπανών. Η μια συγγραφέας ονομάζεται Divya Srivastava. Ο άνδρας συγγραφέας ονομάζεται Elias Mossialos…
Όπως ήταν φυσικό έπεσα στο διάβασμα με τα μούτρα λες και θα έδινα εξετάσεις στην Φαρμακογνωσία. Από την μελέτη αυτή προσπάθησα να σταχυολογήσω τα πιο ενδιαφέροντα σημεία και να τα μεταφράσω, έστω και πρόχειρα κι αδέξια. Θαυμάστε:
Α)Τα φάρμακα υπόκεινται σε διαρκείς ελέγχους καμπύλης αποτελεσματικότητας-κόστους. Κυριαρχεί μια πολιτική που τείνει να αποφεύγει ακριβά φάρμακα, όταν μάλιστα για αυτά δεν έχει αποδειχθεί η βέλτιστη αποτελεσματικότητα. Η συμμετοχή των ασφαλισμένων στην δαπάνη κυμαίνεται ανάλογα με τη νόσο. Για τις κοινές παθήσεις (διαβήτης,υπέρταση κτλ) το ποσοστό είναι 58%! Για τις χρόνιες νόσους ο ασθενής συμμετέχει κατά 28% (ΧΑΠ κτλ), ενώ μόνο για μια ομάδα σοβαρότερων ασθενειών το κράτος καλύπτει περίπου το 100% της δαπάνης. Λέω περίπου διότι και τότε ο ασθενής πληρώνει κάποιο (μικρό) πάγιο ποσό. Αν το κόστος υπερβαίνει τα 616,72 ευρώ τότε τα υπόλοιπα τα καλύπτει έτσι κι αλλιώς η KELA, ένας ανεξάρτητος φορέας που χρηματοδοτείται από το κράτος (σαν επικουρικό ασφαλιστικό και ελεγκτικό όργανο) (-Σελ. 18)
Β) Η διατίμηση του φαρμάκου είναι σταθερή. Κανείς φαρμακοποιός δεν μπορεί να πουλήσει παραπάνω ή με έκπτωση. Ρυθμίζεται ανάλογα και με τις λοιπές τιμές στην Ευρωπαϊκή αγορά και συνήθως έχει τριετή ισχύ. Το σημαντικότερο είναι ότι καταρτίζονται μελέτες μειωμένου κόστους πριν πέσει ένα φάρμακο στην αγορά. Ο κύριος Μόσιαλος εκτιμά ότι το σύστημα επιδέχεται βελτίωσης (σελ. 22).
Γ) Ο νόμος δεν επιτρέπει στις φαρμακευτικές εταιρίες (βιομηχανία) να δίνουν εκπτώσεις στα φαρμακεία. Εντούτοις σε μια λογική ανταγωνιστικότητας το κράτος ζητάει εκπτώσεις επί της λιανικής τιμής, την οποία μοιραία επιφορτίζονται οι φαρμακοποιοί για να μπορούν να διακινούν συγκεκριμένα φάρμακα! Ο αξιότιμος κ. Μόσιαλος στο σημείο αυτό χαριτολογεί (όσο πιο χαριτωμένα μπορεί να το κάνει ένας οικονομολόγος του LSE) λέγοντας ότι υπάρχει το ανέκδοτο ότι οι φαρμακοποιοί διοργανώνουν ενημερωτικά σεμινάρια για να μπορέσουν να ανταπεξέλθουν στην αναγκαστική μείωση του κέρδους τους, πράγμα το οποίο ο ίδιος δεν κατόρθωσε να διαπιστώσει! (σελ. 23).
Δ) Οι φαρμακοποιοί ανήκουν στον οικείο σύλλογο (AFP) σχεδόν όλοι, αν και δεν είναι υποχρεωτικό. Το 70% είναι γυναίκες. Σε κάθε φαρμακείο αντιστοιχούν 6500 κάτοικοι. Και εργάζονται σε αυτό 3-8 φαρμακοποιοί. Βγαίνουν σε σύνταξη στα 68. Δικαιούνται να λειτουργούν υποκαταστήματα σε απομονωμένες περιοχές (μέχρι 3). (σελ.41)
Ε) Υπάρχουν μόνο δύο εταιρίες που κάνουν χονδρεμπόριο φαρμάκου και υποχρεώνονται να παρέχουν στα φαρμακεία σταθερή τιμή. Κερδίζουν από τους διακανονισμούς με τους βιομήχανους (υποθέτει ο συμπατριώτης μας 4% επί της χονδρικής, αν και δεν παίρνει όρκο γιατί αυτά είναι επαγγελματικά μυστικά). Παλιότερα οι φαρμακαποθήκες αυτές έδιναν εκπτώσεις στους φαρμακοποιούς. Από το 2006 αυτό απαγορεύτηκε δια νόμου! (σελ.42)
ΣΤ) Οι φαρμακοποιοί πληρώνονται 0,42 ευρώ για κάθε φάρμακο που δίνουν και ένα προοδευτικά μειούμενο ποσοστό κέρδους, όσο αυξάνεται η τιμή του φαρμάκου (στα ακριβότερα φάρμακα μικρότερο ποσοστό). Ο μέσος όρος του κέρδους ανέρχεται στο 24% της λιανικής. (σελ.42)
Ζ) Το 81% των πωλήσεων είναι φάρμακα συνταγών και μόνο το 4,5% είναι καλλυντικά. Όλα τα φαρμακεία έχουν κομπιούτερ με στοιχεία του ασθενούς για έναν χρόνο, φάρμακο το φάρμακο. Κάνουν εκπτώσεις σε βετεράνους πολέμου και σε καλούς πελάτες-μέλη του φαρμακείου. (σελ.44)
Η) Οι κλινικοί φαρμακοποιοί στη Φινλανδία υπολογίζεται ότι βγάζουν 3300 ευρώ μ.ο., ενώ οι μέσοι μισθοί στον πληθυσμό είναι 1750 ευρώ. (σελ.45)
Θ) Προς μεγάλη λύπη του καθηγητή μας, η αύξηση της κρατικής δαπάνης για την φαρμακευτική περίθαλψη αυξάνει χρόνο με το χρόνο, μαζί με τον αριθμό των συνταγών. Αυτό, λέει, οφείλεται στην αύξηση του προσδόκιμου ζωής και στα νέα και ακριβότερα φάρμακα. Τα generics κάτι πήγαν να κάνουν, αλλά δεν απέδωσαν τα αναμενόμενα και ο κ.Μόσιαλος λέει ότι πρέπει να αυξηθούν από το 7% για να φτάσουν το ποσοστό της Αγγλίας (20-30%) (σελ.59).
Ι) Κάποια στιγμή ο οικονομολόγος μας φτάνει και στο θέμα του ανοίγματος του επαγγέλματος και φροντίζει να στρώσει το δρόμο με βάγια, αφού ισχυρίζεται πώς η κτήση του φαρμακείου από αδειούχο φαρμακοποιό αποτελεί εμπόδιο στην ελεύθερη αγορά! Αρχίζει μετά να αραδιάζει μελέτες από διάφορες βορειοευρωπαϊκές χώρες για το άνοιγμα των φαρμακείων και – προς μεγάλη μου έκπληξη- παραδέχεται ότι τα στοιχεία τους είναι αλληλοσυγκρουόμενα, αφού οι περισσότερες δε δείχνουν βελτίωση της κατάστασης. Παραδέχεται κιόλας ότι η σημαντικότερη μεταβολή που θα προκύψει από ένα πιθανό άνοιγμα είναι η μη-κάλυψη όλων των περιοχών, κάτι που αποτελεί και βασική ανησυχία των εκάστοτε κυβερνήσεων. Όμως ο καθηγητής μας το προσπερνάει με ένα επιχείρημα που τσακίζει κόκαλα, λέγοντας απλά ότι για έναν ηλικιωμένο, είτε κοντά είτε μακριά είναι το φαρμακείο, δεν έχει και μεγάλη σημασία, αφού δεν μπορεί να πάει μόνος του! Το σημαντικότερο, επιμένει, είναι η μείωση των τιμών λόγω ανταγωνισμού, αν κι εκεί υπάρχουν πολλές καταραμένες μελέτες που του χαλάνε τη σούπα. Στο τέλος σκύβει το κεφάλι λέγοντας ότι δεν είναι και τόσο σίγουρο ότι η απελευθέρωση είναι και η ευκολότερη λύση (παραδείγματα Νορβηγίας, Βελγίου, Αυστρίας, Ιρλανδίας). (σελ.87).
ΙΑ) Ειδική πολιτική ακολουθείται στις στατίνες για να συνταγογραφούνται φθηνά γενόσημα, όπως κάποιες σιμβαστατίνες. Οι γιατροί ανταποκρίθηκαν ελάχιστα…(σελ.98)
ΙΒ) Και έτσι φτάσαμε στα συμπεράσματα και στις προτάσεις του αξιολάτρευτου καθηγητή. Σε σχέση με τα φαρμακεία η πρώτη πρόταση είναι τσεκουράτη, και μάλιστα μιλάμε για διπλό πέλεκυ: Μείωση του κέρδους των φαρμακοποιών στο 50%! Τα χρήματα λέει που θα εξοικονομηθούν θα δοθούν σε προγράμματα για ηλικιωμένους για να σταματήσουν την πολυφαρμακία και σε γιατρούς για να συνταγογραφούν καλύτερα και φθηνότερα! Εντάξει, έχει και μια προτασούλα σε μιαν άκρη με ψιλά γράμματα, όπου αναρωτιέται μήπως θα έπρεπε να μειωθεί τότε ο φόρος (που σημειωτέον για τα φαρμακεία στη Φινλανδία είναι 7-11%) για να μπορέσουν και οι φαρμακοποιοί να φάνε ένα κομμάτι ψωμί;
ΙΓ) Συνεχίζοντας ακάθεκτος βρίσκει λύσεις και στους κόμπους της απελευθέρωσης του επαγγέλματος. Εντάξει, το είπαμε, θα ερημώσει η χώρα από φαρμακεία που θα μείνουν μόνο στις μεγάλες πόλεις, αλλά δεν πειράζει. Θα φτιάξουμε διαδικτυακά φαρμακεία που θα σου τα στέλνουν στο σπίτι! Επίσης μπορούμε να εφοδιάσουμε τα νοσοκομεία μας για να υπάρχει μια καβάτζα βρε αδερφέ. Μια άλλη όμορφη λύση θα ήταν να δοθεί η άδεια σε τοπικούς ή αγροτικούς γιατρούς να πουλάνε αυτοί φάρμακα καλύπτοντας τις απομακρυσμένες περιοχές που δεν θα υπάρχει πια φαρμακείο (όπως τη δεκαετία του 60 στην Ελλάδα πάει να πει) (σελ.116).
Ξέρω, η δόση ήταν υπερβολική, σχεδόν τοξική.
Συνάδελφοι/-ισσες. Είναι εμφανές ότι όλο αυτό το σκηνικό της λυσσώδους επίθεσης που ζούμε οι Έλληνες φαρμακοποιοί, δεν ήταν ένα τυχαίο γεγονός, ούτε ένα –έστω νοσηρό- αποκύημα της υποτιθέμενης οικονομικής κρίσης. Τα επιφαινόμενα μέτρα δεν έρχονται για να ξαναφύγουν. Έρχονται για να σκληρύνουν λίγο αργότερα. Ο πρωθυπουργός μας ήξερε καλά ποιους διάλεγε για συμβούλους του. Το σχέδιο είχε εκπονηθεί εδώ και καιρό και μόνον εμείς ήμασταν αμέτοχοι. Ο κύριος Μόσιαλος είναι φανερό ότι κάνει πολύ καλά τη δουλειά που του ανέθεσαν τα αφεντικά του. Δεν εννοώ τα πολιτικά, εννοώ τα οικονομικά. Ακούσατε πουθενά να θιχτεί (στην Φινλανδία ή στην Ελλάδα, αδιάφορο) το κέρδος του φαρμακοβιομήχανου; Πουθενά! Μάλιστα θα χρηματοδοτηθούν και έρευνες, λέει, βιοφαρμακευτικές και φαρμακοοικονομικές προς όφελος των φαρμακοβιομηχάνων με τα λεφτά των φαρμακοποιών! Από τα στοιχεία της πραγματείας που με ταραχή μετέφρασα βγάλτε τα δικά σας συμπεράσματα. Συμπεράσματα ως προς την φορολόγηση, ως προς το ποσοστό κέρδους, ως προς το τι ετοιμάζουν για την συμμετοχή του ασφαλισμένου, ως προς το «άνοιγμα» του επαγγέλματος (δηλαδή του κλεισίματος –χωρίς εισαγωγικά- των φαρμακείων μας), ως προς την ποιότητα του αυριανού φαρμάκου, ως προς το κοινωνικό κράτος, ως προς την έγνοια της πολιτείας για τους πολίτες της.
Για μένα είναι πια φανερό. Και μόνο η ύπαρξη του σκανδαλώδους αυτού κειμένου αρκεί για να μου αποδείξει με ποιους έχουμε να κάνουμε. Κλείσιμο των φαρμακείων και κυρώσεις αυστηρές στους ελάχιστους απεργοσπάστες. Απεργία διαρκείας, χωρίς συζήτηση έστω και του παραμικρού από αυτό το εκτρωματικό σχέδιο που αντιμετωπίζει τους φαρμακοποιούς σαν τα τελευταία σκουπίδια της κοινωνίας.
Αν δεν αγωνιστούμε τώρα, δε θα μπορέσουμε να αγωνιστούμε ποτέ πια. Κι αν είναι όλα προδιαγεγραμμένα, καλύτερα να δώσουμε τον αγώνα και να χάσουμε. Τότε απλά θα πάψουμε να είμαστε φαρμακοποιοί. Αν όμως δεν αγωνιστούμε, ούτε φαρμακοποιοί θα πρέπει να λεγόμαστε, ούτε αξιοπρεπείς. Αν όμως ο αγώνας μας είναι αρκετά σκληρός, ασφαλώς μπορούμε να τον κερδίσουμε. Και το μεγαλύτερο κέρδος δε θα είναι υλικό, θα είναι ηθικό.
Παναγιώτης Κονιδάρης
Φαρμακοποιός-Συγγραφέας
Μεγανήσι Λευκάδας
Elias Mossialos & Divya Srivastava
on Health Systems and Policies
European
PHARMACEUTICAL
POLICIES IN FINLAND
Challenges and opportunities
Observatory Studies Series No 10
Pharmaceutical policies in Finland
Challenges and opportunities
The European Observatory on Health Systems and Policies supports and promotes evidencebased
health policy-making through comprehensive and rigorous analysis of health systems in
Europe. It brings together a wide range of policy-makers, academics and practitioners to analyse
trends in health reform, drawing on experience from across Europe to illuminate policy issues.
The European Observatory on Health Systems and Policies is a partnership between the World
Health Organization Regional Office for Europe, the Governments of Belgium, Finland,
Greece, Norway, Slovenia, Spain and Sweden, the Veneto Region of Italy, the European
Investment Bank, the Open Society Institute, the World Bank, the London School of
Economics and Political Science and the London School of Hygiene & Tropical Medicine.
Pharmaceutical policies
in Finland
Challenges and opportunities
Elias Mossialos and Divya Srivastava
Prepared at the request of the Health Department,
Ministry of Social Affairs and Health, Finland
Keywords:
LEGISLATION, DRUGS
PHARMACEUTICAL SERVICES – economics – legislation and jurisprudence
DRUG COSTS – legislation
HEALTH EXPENDITURES
DRUG INDUSTRY
HEALTH POLICY
FINLAND
Αναδημοσιευση απο http://kyrlas.blogspot.com/