Στο Υπουργικό Συμβούλιο της 21/12/2010 ο Υπ. Οικονομικών παρουσίασε τα βασικά σημεία από Νομοθετικές Πρωτοβουλίες οι οποίες θα παρουσιαστούν στην ολοκληρωμένη τους μορφή στις αρχές του νέου έτους.
1. Άνοιγμα «κλειστών» επαγγελμάτων
Ποιες μορφές περιορισμών υπάρχουν σήμερα;
Οι μορφές περιορισμών που ισχύουν σήμερα για την άσκηση διαφόρων επαγγελμάτων αφορούν στα εξής:
• Περιορισμοί σχετικά με τη διαδικασία αδειοδότησης για την άσκηση επαγγέλματος
• Περιορισμοί ως προς τον αριθμό των αδειών και τον καθορισμό των τιμών υπηρεσιών ή ελάχιστων αμοιβών
• Γεωγραφικά κριτήρια για την άσκηση επαγγέλματος.
Τι θα προβλέπει το σχέδιο νόμου;
Στο σχέδιο νόμου θα περιλαμβάνονται:
• Οριζόντια Διάταξη που εφαρμόζει την συνταγματική πρόβλεψη για ελεύθερη άσκηση επαγγέλματος καταργώντας περιορισμούς, επί της αρχής, στην άσκηση οποιασδήποτε επαγγελματικής δραστηριότητας, επιτρέποντας ταυτόχρονα μέσω Π.Δ. την επιβολή περιορισμών για λόγους δημοσίου συμφέροντος.
• Διατάξεις, που τροποποιούν την υφιστάμενη νομοθεσία, για την άρση των περιορισμών σε συγκεκριμένα επαγγέλματα, συμπεριλαμβανομένων όσων προβλέπονται και στο Πρόγραμμα Οικονομικής Πολιτικής.
Γιατί προχωρούμε στο «άνοιγμα» των “κλειστών επαγγελμάτων”;
Στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων οι λόγοι που επέβαλαν στο παρελθόν συγκεκριμένους περιορισμούς στην άσκηση πολλών επαγγελμάτων σήμερα δεν υφίστανται.
Αντίθετα, η διατήρηση των υφιστάμενων περιορισμών:
• Αυξάνει το κόστος για τους καταναλωτές και τους επαγγελματίες
• Αποτρέπει και αποκλείει σε άτομα την άσκηση ενός συγκεκριμένου επαγγέλματος, παρά το γεγονός ότι έχουν ή θα μπορούσαν να αποκτήσουν τα τυπικά προσόντα
• Περιορίζει τον ανταγωνισμό και την δυναμική ανάπτυξης συγκεκριμένων κλάδων
Η Ελλάδα παραμένει μία από τις ελάχιστες χώρες πια στην ΕΕ που συνεχίζει να διατηρεί υψηλό βαθμό παρεμβατικότητας στη λειτουργία των αγορών, χωρίς προφανές όφελος – στις περισσότερες περιπτώσεις – για τους πολίτες και του δημοσίου συμφέροντος συνολικά.
Διεθνείς οργανισμοί όπως ο ΟΟΣΑ, τοποθετούν την Ελλάδα πολύ υψηλά στην κατάταξη ως προς το βαθμό παρεμβατικότητας στις αγορές υπηρεσιών και προτείνουν την απλοποίηση των διαδικασιών έναρξης επιχειρηματικής δραστηριότητας, χαλάρωση των κρατικών παρεμβάσεων σχετικά με τον καθορισμό των τιμών, άρση των εμποδίων για την λειτουργία του ανταγωνισμού και απελευθέρωση πολλών επαγγελμάτων που θεωρούνται «κλειστά».
Με πρόσφατη μελέτη του το ΙΟΒΕ, εκτιμά ότι το αποτέλεσμα της υιοθέτησης διαρθρωτικών αλλαγών στην οικονομία συμπεριλαμβανομένου και του ανοίγματος των κλειστών επαγγελμάτων θα είναι μια αύξηση του εθνικού εισοδήματος που υπερβαίνει το 10%.
Η πρόταση για το άνοιγμα κλειστών επαγγελμάτων συνδέεται και με την υποχρέωση της χώρας μας για την εφαρμογή της Οδηγίας 123 για την απελευθέρωση της αγοράς υπηρεσιών, αλλά και την ευρύτερη αναπτυξιακή πολιτική για την άρση των εμποδίων και της γραφειοκρατίας στην επιχειρηματική και επαγγελματική δραστηριότητα (ήδη έχει θεσπιστεί το άνοιγμα των φορτηγών από το Υπουργείο Υποδομών και προχωράει η απελευθέρωση των τεχνικών επαγγελμάτων από το Υπουργείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και των φαρμακείων από το Υπουργείο Υγείας).
Παράλληλα, έχουν ενισχυθεί σημαντικά οι μηχανισμοί οικονομικής και φορολογικής εποπτείας που στο παρελθόν αποτελούσαν σημαντικό περιορισμό και λόγο διατήρησης περιορισμών όπως ελάχιστες αμοιβές και κατώτατα όρια κέρδους.
Ωστόσο, διατηρείται ρητά η δυνατότητα θέσπισης ή επαναφοράς περιορισμών στο βαθμό που υπάρχουν λόγοι διαφύλαξης του δημοσίου συμφέροντος.
Ποια είναι τα οφέλη για τους πολίτες και την οικονομία;
Τα οφέλη για το κοινωνικό σύνολο και την αναπτυξιακή ώθηση που χρειάζεται η χώρας μας από την απελευθέρωση των κλειστών επαγγελμάτων μπορούν να συνοψισθούν ως ακολούθως:
• Μείωση στην τιμή των παρεχόμενων υπηρεσιών ως απόρροια της αύξησης του ανταγωνισμού. Ειδικότερα, η ελεύθερη διαπραγμάτευση των αμοιβών με όρους προσφοράς και ζήτησης αποτελεί πιο υγιή βάση προσδιορισμού των τιμών των υπηρεσιών. • Διευκόλυνση των νέων και των νεοεισερχόμενων επαγγελματιών στην πρόσβαση στην αγορά εργασίας. Νέοι επαγγελματίες θα έχουν την δυνατότητα να διαμορφώνουν ελεύθερα τις αμοιβές τους, προσελκύοντας ευκολότερα πελατεία ώστε να τοποθετηθούν στην αγορά και να διευκολυνθεί η απόκτηση εμπειρίας.
• Μεσο-μακροπρόθεσμη βελτίωση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών επίσης ως συνέπεια της αύξησης του ανταγωνισμού.Η κατάργηση των αδικαιολόγητων περιορισμών στην πρόσβαση και άσκηση των επαγγελμάτων έχει πέρα από τα οικονομικά οφέλη και προφανή στοιχεία κοινωνικής δικαιοσύνης, αφού η διατήρησή τους δημιουργεί την εντύπωση ότι ικανοποιούνται συμφέροντα συγκεκριμένων ομάδων προσώπων, κατά τρόπο, που προκαλούνται στο κοινωνικό σύνολο αδικαιολόγητες επιβαρύνσεις. • Η κατάργηση επαγγελματικών ρυθμίσεων που δεν εξυπηρετούν το γενικό συμφέρον θα έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση της παραγωγικότητας και τον εκσυγχρονισμό του συνόλου της οικονομίας.
Το άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων και η άρση του περιορισμού σχετικά με τη διαδικασία αδειοδότησης για την άσκηση επαγγέλματος αποτελεί προγραμματική δέσμευση του ΠΑΣΟΚ.