Για πρόχειρη προσέγγιση, από πλευράς υπ. Υγείας αναφορικά με την τροπολογία τιμολόγησης των φαρμάκων, που μπορεί να ανοίξει την πόρτα σε «παιχνίδια» πολυεθνικών κάνει λόγο στο tvxs.gr o πρόεδρος του Φαρμακευτικού Συλλόγου Καρδίτσας, Γιάννης Γκορτσίλας. Κάνοντας την ακτινογραφία της «συνταγής» του Άδωνι Γεωργιάδη για το φάρμακο επισημαίνει τον κίνδυνο της πλήρους υποβάθμισης της φαρμακευτικής περίθαλψης υπογραμμίζοντας μεταξύ άλλων ότι η μείωση στις τιμές των φαρμάκων κατ’ αυτόν τον τρόπο μπορεί να φέρει: δημιουργία ολιγοπωλίων και πολλές ελλείψεις σε φάρμακα.
Της Αγγελικής Δημοπούλου
- Γνωρίζετε σε περίπου πόσα φάρμακα θα μειωθούν οι τιμές δεδομένης της πρόβλεψης για τη λήξη της περιόδου προστασίας (πατέντα);
Το θέμα της πατέντας είναι πράγματι ένα ζήτημα. Έχουν ανακύψει αρκετά ερωτηματικά. Ακόμη δεν είναι σαφές αν η μείωση θα αφορά εμπορικά σκευάσματα ή αν θα αφορά δραστικές ουσίες, δηλαδή σκευάσματα που περιέχουν δραστικές ουσίες συγκεκριμένες. Ο νόμος 4052 του 2012 προέβλεπε έναν νέο τρόπο τιμολόγησης των φαρμάκων. Τη λεγόμενη δυναμική τιμολόγηση. Στην ουσία αυτό που επιχειρείται να γίνει τώρα είναι η εφαρμογή του νόμου κι όχι κάτι παραπάνω. Το να πούμε ότι μειώνεται η τιμή σε 500 ή 600 ή σε 6.500 σκευάσματα, όπως αναφέρθηκε, το θεωρούμε άτοπο γιατί δεν είναι κάτι που αφορά μόνο για αυτή τη φορά έναν συγκεκριμένο αριθμό φαρμάκων. Είναι ένας νέος τρόπος τιμολόγησης που θα εφαρμόζεται στην εγχώρια φαρμακευτική αγορά κι αυτό θα έχει επιπτώσεις τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Δεν μπορεί να υπάρξει μείωση τιμών μόνο σε εμπορικά σκευάσματα. Θα πάμε σε μείωση τιμών με βάση τη δραστική ουσία που περιέχουν αυτά τα σκευάσματα.
Τα «off patent» (εκτός πατέντας) για τα οποία μιλάμε τώρα δεν είναι πάρα πολλά. Το θέμα όμως είναι η δυναμική τιμολόγηση. Ένα παράδειγμα. Ένα φάρμακο το οποίο ήταν «σε πατέντα», προστατευμένο δηλαδή, και είχε ενδεικτικά 100 ευρώ, με την ψήφιση της συγκεκριμένης τροπολογίας θα κοστίζει 50 ευρώ μόλις λήξει η περίοδος προστασίας. Από κει και πέρα το πρώτο γενόσημο που θα κυκλοφορεί θα πάει στο 65% της τιμής του «off patent», δηλαδή στα 33 ευρώ. Το δεύτερο γενόσημο θα έχει άλλο ένα -10%, άρα πάμε στα 30 ευρώ. Το τρίτο γενόσημο άλλο ένα – 10% άρα θα κοστίζει 27 ευρώ. Αυτό φυσικά θα συμπιέσει τις τιμές των φαρμάκων προς τα κάτω αλλά ταυτόχρονα θα δημιουργήσει τεράστια προβλήματα τόσο στην εγχώρια φαρμακοβιομηχανία όσο και στις πολυεθνικές που διακινούν τα σκευάσματά τους στη χώρα. Μην ξεχνάμε εξάλλου ότι η Ελλάδα αποτελούσε και μία χώρα με τιμή αναφοράς για ορισμένα σκευάσματα. Πολυεθνικές θα αποχωρήσουν με τέτοιες τιμές.
Η εγχώρια φαρμακοβιομηχανία όμως εκεί που παράγει 100 κομμάτια από ένα συγκεκριμένο σκεύασμα θα διακινεί τα 40 μέσα στη χώρα και το 60 θα το σπρώχνει σε εξαγωγές. Θα κρατούν δηλαδή έναν μικρό όγκο πωλήσεων εντός της χώρας για να δικαιολογούν και την άδεια λειτουργίας κι από την άλλη πλευρά θα προσπαθούν να ισοσκελίσουν τις απώλειες με τις εξαγωγές.
- Ο τρόπος που θα μειώνονται οι τιμές δεν δημιουργεί μεγάλη διαφορά ανάμεσα σε ένα πρωτότυπο φάρμακο και το γενόσημο;
Δεύτερης, τρίτης και τέταρτης γενιάς γενόσημο. Φυσικά.
- Αυτό θα έχει κάποια επίπτωση στην ποιότητα του φαρμάκου; Γιατί η τιμή είναι σίγουρα σημαντική αλλά ένα δεύτερο ζήτημα είναι η ποιότητα του σκευάσματος. Τα γενόσημα συνοδεύονται από κάποιους μύθους. Υπάρχει ζήτημα;
Να ξεκαθαρίσουμε ότι οι δραστικές ουσίες των σκευασμάτων παράγονται από τρία ή τέσσερα εργοστάσια σε όλο τον κόσμο. Όλες οι εταιρείες λαμβάνουν τη δραστική ουσία από την ίδια πηγή είτε αυτή στο τέλος θα καταλήξει με τη μορφή ενός πρωτότυπου είτε θα καταλήξει με τη μορφή ενός γενοσήμου. Έχει γίνει μεγάλος ντόρος για τα έκδοχα που μπορεί να περιέχουν μέσα τα γενόσημα, πχ η ιατρική κοινότητα επικαλείται ότι τα έκδοχα είναι επικίνδυνα. Σαν φαρμακοποιοί λέμε το εξής: δεν μας απασχολεί τόσο πολύ το αν θα είναι πρωτότυπο ή αν θα είναι γενόσημο. Αυτό θα το κρίνει ο γιατρός. Από τη στιγμή που έχουμε κάποιους νόμους ψηφισμένους στη χώρα που μας υποχρεώνουν να χορηγήσουμε το φθηνότερο φαρμακευτικό σκεύασμα καταλαβαίνετε ότι αυτό το πράγμα συσχετίζει στην ουσία το όφελος που θα έχει ο ασθενής από ένα φάρμακο αποκλειστικά και μόνο από την τιμή. Δεν μπορούμε να μπούμε στην διαδικασία ότι το πιο φθηνό είναι το καλύτερο ή το πιο ακριβό είναι το καλύτερο και το αντίστροφο. Δεν εξετάζουμε αυτό το ζήτημα.
Το πρόβλημα που έχει προκύψει πολλάκις τα τελευταία τρία χρόνια και θα προκύψει σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό από εδώ και πέρα είναι το εξής: η μείωση τιμών των φαρμάκων κατ’ αυτόν τον τρόπο θα φέρει πάρα πολλές ελλείψεις. Άρα δεν θα έχουμε το δίλημμα αν θα δώσουμε πρωτότυπο ή γενόσημο θα έχουμε το πρόβλημα αν θα βρούμε το φάρμακο. Δεν στεκόμαστε καν στη φιλολογία ότι η Χ εταιρεία είναι καλή και η Ψ ή η Δ είναι λιγότερο καλή. Δεν μπαίνουμε σε τέτοια παιχνίδια σαν φαρμακοποιοί. Μας αφήνουν εντελώς αδιάφορους. Εξάλλου κι εμείς ασφαλισμένοι είμαστε και λαμβάνουμε κάποια από αυτά τα φάρμακα.
- Εκφράζονται φόβοι ότι θα δημιουργηθεί ένα ολιγοπώλιο και παράλληλα ότι θα υπάρξει κίνδυνος για τις ελληνικές φαρμακοβιομηχανίες. Κύκλοι από το χώρο του φαρμάκου υποστηρίζουν ότι θα είναι αδύνατον να παραχθεί ελληνικό φάρμακο...
Φυσικά. Έχουμε φάρμακο αυτή τη στιγμή από ελληνική φαρμακοβιομηχανία που καταπολεμά τη στηθάγχη. Τριάντα δισκία κοστίζουν 1,28 ευρώ. Λιγότερο κι από ένα κουτί τσίχλες. Εννοείται ότι με τέτοια τιμή δεν μπορείς να κυκλοφορήσεις φάρμακο στη χώρα. Γίνεται προβληματική η παραγωγή του και πολύ περισσότερο η διακίνησή του. Δεν μπορούν όλα να μπουν στο βωμό του κέρδους αλλά από την άλλη αν θέλουμε να συντηρήσουμε κάποια προϊόντα στην ελληνική αγορά θα πρέπει να τα υποστηρίξουμε γιατί καμία πολυεθνική δεν θα έρθει να κυκλοφορήσει σκεύασμα ίδιο με αυτό που σας περιγράφω για τιμή ένα ευρώ. Ο μόνος λόγος για να το κάνει θα είναι για να τσακίσει την αντίπαλη εταιρεία. Αυτό δεν προάγει κανένα κέρδος ούτε υπέρ της δημόσιας υγείας, ούτε υπέρ της οικονομίας, ούτε υπέρ του ασφαλισμένου.
- Απλός καπιταλισμός στα φάρμακα;
Ακριβώς. Πάμε σε ένα καθεστώς σαν αυτό που είπατε. Θα δημιουργηθούν ολιγοπώλια σαν αυτά που δημιουργήθηκαν με τους διαγωνισμούς των νοσοκομείων για την προμήθεια των φαρμάκων συγκεκριμένα. Είχαμε τότε συγκεκριμένες εταιρείες που έδωσαν εκπτώσεις, πήραν τους διαγωνισμούς κι αυτή τη στιγμή μέσα στα ελληνικά δημόσια νοσοκομεία διακινούνται φάρμακα τα οποία μπορεί να είναι φθηνά αλλά σε καμία περίπτωση δεν προσφέρουν τίποτα στο ΑΕΠ της χώρας. Σύμφωνα με μελέτη του ΙΟΒΕ για κάθε 1000 ευρώ ελληνικού φαρμάκου που πωλούνται αυξάνεται το ΑΕΠ κατά 3240 ευρώ. Αυτή την αναλογία δεν βλέπουμε να τη λαμβάνει υπόψη του κανένας. Ήδη τα τελευταία τρία χρόνια είχαμε κάποιες μειώσεις στα φάρμακα που αγγίζουν το 50%. Δεν μπορούμε να πάμε ούτε σε μια φλατ μείωση γιατί αυτό αυτόματα θα φέρει πάρα πολλά φάρμακα εκτός αγοράς, ούτε πολύ περισσότερο στην εφαρμογή της δυναμικής τιμολόγησης κατ’ αυτόν τον τρόπο.
Είναι σα να λες σε μία εταιρεία – και υπάρχει αυτή η δυνατότητα: Κατέθεσέ μου δυο φακέλους με το ίδιο σκεύασμα αλλά με διαφορετικό όνομα. Θα είναι και τα δυο γενόσημα απλώς το ένα θα είναι φθηνότερο από το άλλο ανάλογα με τη σειρά πρωτοκόλλου που θα πάρουν για να αιτηθούν την αδειά τους από τον ΕΟΦ. Τα παιχνίδια είναι ατελείωτα. Μπαίνουμε σε μια διαδικασία κατά την οποία μία εταιρεία – του εξωτερικού ενδεχομένως – θα έχει τη δυνατότητα να παράγει δυο ή τρία σκευάσματα ακριβώς ίδια και να ζητάει έγκριση από τον ΕΟΦ. Τα σκευάσματα αυτά θα ρίχνουν τις τιμές των υπολοίπων πολύ παρακάτω και πολύ περισσότερο κάποιων σκευασμάτων για τα οποία η χώρα μας αποτελεί τιμή αναφοράς για όλη την Ευρώπη. Πολλοί μπορεί να πουν πως στην Ελλάδα γινόταν το πάρτι. Το πάρτι δεν αφορά την Ελλάδα. Αφορά όλη την παγκόσμια φαρμακοβιομηχανία. Πολλές εταιρείες έφερναν καινοτόμα σκευάσματα στη χώρα, απαξιώνοντας κάποια άλλα πιο φθηνά, με αποτέλεσμα να παίρνουν κάποιες πολύ υψηλές τιμές - σαν φάρμακα που μόλις κυκλοφόρησαν - για να μπορούν να τα κυκλοφορούν σε άλλες χώρες της ΕΕ στην ίδια ή και σε μεγαλύτερη τιμή.
Θεωρούμε ότι η προσέγγιση από την πλευρά του υπ. Υγείας είναι πάρα πολύ πρόχειρη. Και να βάλω άλλο ένα ερωτηματικό. Από τη στιγμή που υπάρχει ψηφισμένος νόμος πιο το κέρδος να μπει με τη μορφή που μπαίνει αύριο το βράδυ στο ελληνικό κοινοβούλιο το ίδιο ακριβώς άρθρο με το νόμο 4052 που ψηφίστηκε ένα χρόνο πριν; Και να ψηφιστεί η συγκεκριμένη τροπολογία θα χρειαστεί η έκδοση υπουργικών αποφάσεων για να εφαρμοστούν.
- Ένα άλλο ζήτημα που έχει τεθεί είναι ότι για πρωτότυπα φάρμακα η μείωση θα αποφασίζεται με υπουργική απόφαση...
Ακριβώς. Αυτό δεν είναι δίκαιο για καμία φαρμακευτική εταιρεία. Ξέρουμε πολύ καλά πως λειτουργούσε το σύστημα τιμολόγησης στη χώρα ειδικά τα τελευταία δέκα χρόνια και έχουμε δει πάρα πολλές φορές να βγαίνουν δελτία τιμών από τη Μεσογείων που είναι ο ΕΟΦ και φτάνοντας μέχρι την Αριστοτέλους που είναι το υπουργείο να έχουν αλλάξει δυο και τρεις φορές. Η δυσπιστία δεν είναι απέναντι στους φορείς. Προκύπτει από τις πρακτικές που έχουν ακολουθηθεί στο παρελθόν όσον αφορά τόσο την τιμολόγηση των φαρμάκων όσο και τις μειώσεις που δέχονται τα συγκεκριμένα σκευάσματα. Δεν είναι δυνατόν ένα φάρμακο να γίνεται γνωστό στην αγορά ότι θα πέσει ή και θα ανέβει η τιμή του και ξαφνικά αυτό να παρουσιάζει έλλειψη για δυο μήνες μέχρι να εφαρμοστεί το νέο δελτίο τιμών. Και μόλις αυτό εφαρμοστεί και μπορούν οι εταιρείες να πουλούν πιο ακριβά να εμφανίζεται σε πληθώρα. Υπάρχει ένα φάρμακο καρδιοτονωτικό - είναι το μοναδικό που κυκλοφορεί στη χώρα και κοστίζει 1,30 – που παρουσιάζει τρομερή έλλειψη εδώ και δυο μήνες. Πολυεθνικής εταιρείας είναι. Είναι πράγματα που εμείς τα ζούμε και μαζί μας τα βιώνουν καθημερινά και οι ασφαλισμένοι.
Θα έπρεπε το συγκεκριμένο θέμα να συζητηθεί πιο σοβαρά γιατί πάμε σε μια πλήρη υποβάθμιση της φαρμακευτικής περίθαλψης και αυτό θα έχει συνέπειες τόσο στον κόσμο όσο και στα φαρμακεία. Θα κλείσουν αρκετά φαρμακεία. Και δεν το βλέπουμε σε εμπορικό αλλά σε κοινωνικό επίπεδο. Διότι φαρμακεία που εξυπηρετούν ακριτικές περιοχές και είναι μονοεδρικά – δηλαδή ένα μόνο σε κάποιο χωριό – θα έχουν σημαντικό πρόβλημα. Θα μείνει χωρίς το φαρμακείο του ο κόσμος. Εξάλλου δεν είναι μέτρο που θα παρθεί μονομερώς δηλαδή με διαφορετικούς κανόνες για την Αθήνα και διαφορετικούς κανόνες για την περιφέρεια. Θα τους πάρει όλους η μπάλα.
πηγή: tvxs