Ερευνα Περιφέρειας στο Ρέθυμνο: Κατακόρυφη αύξηση των ντόπιων ανασφάλιστων πολιτών

Σημαντική αύξηση παρουσιάζουν οι ντόπιοι ανασφάλιστοι και οι άποροι στον Νομό Ρεθύμνου την τελευταία τριετία, όπως προκύπτει από κοινωνική έρευνα, που πραγματοποίησε η Διεύθυνση Δημόσιας Υγείας της Περιφερειακής Ενότητας Ρεθύμνου, με στόχο την αποτύπωση του φαινομένου της φτώχειας αλλά και την ανάλυση των κοινωνικών επιπτώσεων.

 

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας το 68,9% των ανασφάλιστων που συμμετείχαν σε αυτή είναι ντόπιοι κάτοικοι Ρεθύμνου και μόλις το 31,1% ήταν αλλοδαποί, οικονομικοί μετανάστες με ή χωρίς νομιμοποιητικά έγγραφα. Το 85,1% του δείγματος του πληθυσμού που δεν μπορούν να καλύψουν τις ασφαλιστικές τους εισφορές και στην συντριπτική τους πλειοψηφία είναι άνεργοι και έχουν παιδιά αποδεικνύει ότι οι επιπτώσεις δεν έχουν να κάνουν μόνο με το εισόδημα αλλά υπάρχουν κοινωνικές προεκτάσεις.

 

 

Αξιοσημείωτο μάλιστα είναι ότι το 51,4% του αντιπροσωπευτικού δείγματος ήταν από αστικές περιοχές του Ρεθύμνου και το 48,6% από τις μη αστικές περιοχές, ενώ η συντριπτική πλειοψηφία του ανασφάλιστου/οικονομικά αδύνατου (άπορου) πληθυσμού (60,8%) που προσήλθε στις κοινωνικές υπηρεσίες της Περιφερειακής Ενότητας και των Δήμων προκειμένου να ζητήσει βοήθεια είναι άνεργοι, που δεν μπορούν να καλύψουν τις ασφαλιστικές τους εισφορές πλέον.

 

Το 23% είναι εργαζόμενοι ανασφάλιστοι, οι οποίοι είτε έχουν οφειλές στο ασφαλιστικό τους ταμείο, είτε εργάζονται χωρίς ασφάλεια (μαύρη εργασία), ενώ το 16,2% ήταν αγρότες κατά κύριο επάγγελμα με οφειλές στον Ο.Γ.Α., που δεν τους επέτρεπαν να κάνουν πλέον χρήση αυτής της ασφάλειας.

 

Τα επίπεδα των ανασφάλιστων (άνεργοι, ανασφάλιστοι εργαζόμενοι) στις παραγωγικές ηλικίες είναι επίσης, πολύ υψηλά και αναφέρονται σε 27,6% (ηλικία 18-34) και σε 23,2% (ηλικία 34-65) με σημαντικές επιπτώσεις στο επίπεδο της νοσηρότητας και της θνησιμότητάς τους αλλά και στο επίπεδο της ποιότητας της ζωής τους.

 

Τα πορίσματα της έρευνας παρουσιάσθηκαν στο 10ο Πανελλήνιο Συνέδριο για τη διοίκηση, τα οικονομικά και τις πολιτικές υγείας, που διεξήχθη στην Αθήνα από 18 έως 20 Δεκεμβρίου.

 

Σημειώνεται ότι η Περιφερειακή Ενότητα Ρεθύμνης είναι η πρώτη που πραγματοποιεί ανάλογη έρευνα, στην οποία αποτυπώνεται η αυξητική τάση του φαινομένου των ανασφάλιστων πολιτών τα τελευταία τρία χρόνια, η οποία τείνει να λάβει εκρηκτικές διαστάσεις.

 

Αναλυτικότερα :

Ραγδαία αύξηση των ντόπιων ανασφάλιστων και απόρων

 

 

 • Το 68,9% των ερωτηθέντων είναι ημεδαποί κάτοικοι της Π.Ε. Ρεθύμνου και το 31,1% ήταν αλλοδαποί, οικονομικοί μετανάστες με ή χωρίς νομιμοποιητικά έγγραφα

• Το 85,1% του δείγματος δεν μπορούν να καλύψουν τις ασφαλιστικές τους εισφορές και στην συντριπτική τους πλειοψηφία είναι άνεργοι και έχουν παιδιά

 

 

Ραγδαία αύξηση καταγράφουν οι ντόπιοι ανασφάλιστοι πολίτες του Ρεθύμνου την τελευταία τριετία. Στην συντριπτική τους πλειοψηφία είναι άνεργοι και έχουν παιδιά και κατά κύριο λόγο διαμένουν σε αστικές περιοχές του Ρεθύμνου και σε μικρότερο ποσοστό στην περιφέρεια του Νομού. Η έλλειψη πρόσβασης σε υπηρεσίες υγείας είναι μεγαλύτερη στον γυναικείο πληθυσμό, εξαιτίας του ότι οι γυναίκες μπορεί να βρεθούν σε κατάσταση εγκυμοσύνης ή να χρήζουν ανάγκη πρόσβασης στην προγεννητική και τη μεταγεννητική φροντίδα.

 

Αξιοσημείωτο είναι ότι εμφανίζεται μόνο μια μείωση στο ποσοστό των ανασφάλιστων που επισκέφτηκαν το Νοσοκομείο το 2013 σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια και ήταν κάτοικοι της επαρχίας. Αυτό μπορεί να οφείλεται στο γεγονός ότι πολλοί οικονομικοί μετανάστες που εργαζόταν στην επαρχία έφυγαν για τις χώρες τους και τμήματα του ημεδαπού πληθυσμού μετακόμισαν στο άστυ.

 

Τα παραπάνω χρήσιμα συμπεράσματα προκύπτουν από δυο διαφορετικές έρευνες, που πραγματοποίησε η Διεύθυνση Δημόσιας Υγείας και Κοινωνικής Μέριμνας της Περιφερειακής Ενότητας Ρεθύμνης.

 

Τα πορίσματα της έρευνας παρουσιάσθηκαν στο 10^ο Πανελλήνιο Συνέδριο για τη διοίκηση, τα οικονομικά και τις πολιτικές υγείας, που διεξήχθη στην Αθήνα από 18 έως 20 Δεκεμβρίου.

 

Σημειώνεται ότι η Περιφερειακή Ενότητα Ρεθύμνης είναι η πρώτη που πραγματοποιεί ανάλογη έρευνα, στην οποία αποτυπώνεται η αυξητική τάση του φαινομένου των ανασφάλιστων πολιτών τα τελευταία τρία χρόνια, η οποία τείνει να λάβει εκρηκτικές διαστάσεις.

 

Πιο συγκεκριμένα στα συμπεράσματα της έρευνας που πραγματοποίησε η Διεύθυνση Δημόσιας Υγείας της Περιφερειακής Ενότητας Ρεθύμνου αναφέρεται: «Το φαινόμενο των ανασφάλιστων δεν είναι καινούργιο στην Ελλάδα. Η έκταση του τελευταίων τριών χρόνων είναι πρωτόγνωρη για τη χώρα και οι διαστάσεις του τείνουν να γίνουν εκρηκτικές.

 

Τα ευρήματα της α' φάσης της έρευνας, μας έδειξαν την στατιστική σχέση μεταξύ ανεργίας και παραοικονομίας με την ανασφάλιστη κατάσταση των πολιτών ημεδαπών και αλλοδαπών.

 

Η β' φάση προσπάθησε μεταξύ άλλων να αναδείξει την αυξητική τάση του φαινομένου των ανασφάλιστων την τελευταία τριετία και την αλληλοσχέτισή του με τις πληθυσμιακές μεταβολές (στον ντόπιο και ξένο πληθυσμό) και τις ηλικιακές ομάδες.

 

Και οι δύο φάσεις της έρευνας στηρίχθηκαν στην παραδοχή ότι οι ανασφάλιστοι πέραν του ότι ανήκουν σε μια ευάλωτη πληθυσμιακή ομάδα, βιώνουν κοινωνικό και οικονομικό αποκλεισμό. Επίσης αντιμετωπίζουν αυξημένο κίνδυνο για πρόωρη θνησιμότητα και υψηλή νοσηρότητα, κυρίως όσοι είναι χρονίως πάσχοντες με ψυχικά ή σωματικά νοσήματα και όσοι ανήκουν σε ευαίσθητες ομάδες πληθυσμού».

 

Αυξημένα τα ποσοστά ανασφάλιστων στις αστικές περιοχές του Ρεθύμνου

 

 

Αναλυτικά, όπως προκύπτει από την έρευνα οι ομάδες υψηλού κινδύνου δεν ανήκουν πλέον μόνο στα φτωχά αγροτικά νοικοκυριά. Η τεράστια ανασφάλιστη εργασία, τα υψηλά επίπεδα ανεργίας και η φτωχοποίηση των μεσαίων κοινωνικών στρωμάτων, αυξάνει τα ποσοστά ανασφαλίστων και στις αστικές περιοχές. Παρουσιάζεται μεταξύ των ετών 2011, 2012 και 2013 αυξητική τάση και στους ανασφάλιστους διαμένοντες στο άστυ και σε αυτούς στην επαρχία. Εμφανίζεται μόνο μια μείωση στο ποσοστό των ανασφαλίστων που επισκέφτηκαν το Νοσοκομείο το 2013 σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια και ήταν κάτοικοι της επαρχίας. Αυτό μπορεί να οφείλεται στο γεγονός ότι πολλοί οικονομικοί μετανάστες, που εργαζόταν στην επαρχία, έφυγαν για τις χώρες τους και τμήματα του ημεδαπού πληθυσμού μετακόμισαν στο άστυ. Παρατηρείται μια μεγάλη αύξηση των ανασφάλιστων Ελλήνων πολιτών συγκριτικά με τα προηγούμενα χρόνια. Μια σειρά από παράγοντες ευθύνονται για αυτήν την κατάσταση με κυριότερους την οικονομική κρίση και την φτωχοποίηση των μεσαίων στρωμάτων. Η οικονομική κρίση ακολουθούμενη από τους κύριους παράγοντες κινδύνου όπως η ανεργία, η επαπειλούμενη εργασία, η μεγάλη μείωση των εισοδημάτων κυρίως των μεσαίων στρωμάτων, και το άγχος εξ αυτών, είχε αρνητικά αποτελέσματα στα επίπεδα της υγείας κυρίως των ημεδαπών. Το αντίστοιχο ποσοστό των αλλοδαπών μειώνεται. Οι αλλοδαποί οικονομικοί μετανάστες φεύγουν για τις πατρίδες τους ή σε άλλες χώρες λόγω των αυξημένων ποσοστών ανεργίας που αντιμετωπίζουν στη χώρα μας παράλληλα με τους ημεδαπούς.

 

Τα παραπάνω στοιχεία παρουσιάζουν μεγαλύτερο ενδιαφέρον αν τα δούμε συγκριτικά με τις πληθυσμιακές μεταβολές που συντελέστηκαν σε επίπεδο Κρήτης την περίοδο 2001-2011. Την περίοδο αυτή οι οικονομικοί μετανάστες και οι Β. Ευρωπαίοι συνταξιούχοι μετανάστες αυξάνουν συνεχώς την παρουσία τους στην Κρήτη έως ότου το 2011 το ποσοστό των αλλοδαπών να φτάνει το 10% (63.335 άνθρωποι) του συνολικού πληθυσμού της Περιφέρειας Κρήτης. (Πηγή: Περιφέρεια Κρήτης, Φεβρουάριος 2014). Οι Ευρωπαίοι συνταξιούχοι κυρίως μετανάστες, έχουν ασφαλιστική κάλυψη από τη χώρα τους κατ' επέκταση και στη χώρα μας ως πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Επομένως, όπως τονίζεται στην έρευνα, όταν γίνεται αναφορά στους ανασφάλιστους αλλοδαπούς, θα εννοούμε τους οικονομικούς κυρίως μετανάστες. Μέχρι το 2011 οι ανασφάλιστοι ήταν στο μεγαλύτερο μέρος τους αλλοδαποί και κυρίως χωρίς νομιμοποιητικά έγγραφα. Από το 2011 και μετά η κατάσταση ανατρέπεται άρδην. Το μεγαλύτερο ποσοστό των ανασφάλιστων, όπως μας δείχνει η έρευνα, είναι πλέον οι ημεδαποί συγκριτικά πάντα με τον συνολικό πληθυσμό αυτών στη χώρα μας σε σχέση με τον πληθυσμό των αλλοδαπών σε αυτήν.

 

Υψηλά επίπεδα ανασφάλιστων στις παραγωγικές ηλικίες

 

 

Τα ποσοστά μείωσης στον αριθμό των παιδιών 15 μέχρι 18 ετών δεν αντικατοπτρίζουν μείωση στο ποσοστό ανασφάλιστων παιδιών που προσήλθαν στο ΤΕΠ Παθολογικού του Γ. Νοσοκομείου Ρεθύμνης την τριετία που εξετάζεται, τονίζεται στην έρευνα.

 

Ο αριθμός αυτών αυξήθηκε κατ' ουσίαν από 208 παιδιά το 2011 σε 221 παιδιά το 2013. Μειώθηκε το ποσοστό των παιδιών σε σχέση με αυτών των ενηλίκων που ζήτησαν την βοήθεια του Νοσοκομείου. Το ίδιο ισχύει και για τον αριθμό των ηλικιωμένων που αυξήθηκε από 541 άτομα το 2011 σε 1.298 το 2013. Η μείωση του ποσοστού κατά 1,3% αναφέρεται στη μείωση του αριθμού των ηλικιωμένων, που ζήτησαν τη βοήθεια του Νοσοκομείου σε σχέση με τις υπόλοιπες ηλικιακές κατηγορίες πλην των παιδιών. Τα επίπεδα των ανασφαλίστων στις παραγωγικές ηλικίες είναι επίσης πολύ υψηλά και αναφέρονται σε 27,6% (ηλικία 18-34) και σε 23,2% (ηλικία 34-65). Αυτό σημαίνει ότι είτε δεν εργάζονται οι πολίτες σε αυτές τις ηλικίες, είτε εργάζονται με μορφή ανασφάλιστης εργασίας. Και στις δυο περιπτώσεις είναι ανασφάλιστοι. Αυτό έχει πολύ σημαντικές επιπτώσεις στο επίπεδο της νοσηρότητας και της θνησιμότητάς τους (τόσο σε γενικό επίπεδο όσο και για συγκεκριμένες ασθένειες), αλλά και στο επίπεδο της ποιότητας της ζωής τους. Άλλη μια συνέπεια είναι η μη βιωσιμότητα του συστήματος ασφάλειας.

 

Το προφίλ των ανασφάλιστων

 

 

Στην α' φάση της έρευνας γίνεται ποσοτική αποτύπωση των απόρων και ανασφάλιστων, με βάση τα διαθέσιμα στατιστικά στοιχεία, και ανάλυση των κοινωνικών επιπτώσεων που έπονται της εμφάνισης αυτών. Αναλυτικά:

 

Υπηκοότητα

 

 

Το 68,9% των ερωτηθέντων που ήταν ανασφάλιστοι ή/και άποροι ήταν ημεδαποί κάτοικοι της Π.Ε. Ρεθύμνου και το 31,1% ήταν αλλοδαποί, οικονομικοί μετανάστες με ή χωρίς νομιμοποιητικά έγγραφα.

 

Συγκριτικά στοιχεία από άλλες πηγές δείχνουν συντριπτική ανατροπή των ποσοστών των ημεδαπών που χρήζουν βοήθειας λόγω απορίας σε σχέση με εκείνο των αλλοδαπών σε παρελθόντα έτη. Π.χ. ο τόπος καταγωγής των ανασφάλιστων που απευθύνεται στο Εθελοντικό Ιατρείο Κοινωνικής Αλληλεγγύης του Ρεθύμνου αλλάζει δραματικά.

 

Ο αριθμός των επισκέψεων των ανασφάλιστων Ελλήνων το 2012 ήταν 312, ποσοστό (23%), ενώ των επισκέψεων των παιδιών τους ήταν 134 ποσοστό 18%. Πηγή: Εθελοντικό Ιατρείο Κοινωνικής Αλληλεγγύης Ρεθύμνου, www.ethiatreio.com.

 

Τόπος διαμονής

 

 

Το 51,4% του αντιπροσωπευτικού δείγματος ήταν από Αστικές Περιοχές και το 48,6% από τις Μη Αστικές περιοχές.

Οι ομάδες υψηλού κινδύνου δεν είναι πλέον μόνο τα φτωχά αγροτικά νοικοκυριά.

 

Αυξάνεται η φτωχοποίηση της μεσαίας κοινωνικής τάξης και για αυτό εμφανίζεται αυξημένο και το ποσοστό φτώχειας στον αστικό πληθυσμό.

 

Προστατευόμενα μέλη

 

 

Το 40,5% του ανασφάλιστου/οικονομικά αδύνατου (άπορου) πληθυσμού έχει ένα παιδί, το 14,9% δεν έχει κανένα παιδί, το 27% έχει δύο (2) παιδιά, το 12,2 % έχει τρία (3) παιδιά και το υπόλοιπο 5,5% έχει πάνω από τέσσερα παιδιά.

 

Το ότι το 85,1% του πληθυσμού που δεν μπορούν να καλύψουν τις ασφαλιστικές τους εισφορές και στην συντριπτική τους πλειοψηφία είναι άνεργοι και έχουν παιδιά έχει βαρύνουσα σημασία, διότι οι επιπτώσεις δεν είναι μόνο εκείνες που αφορούν στο εισοδηματικό επίπεδο αλλά έχουν και κοινωνικές και πολιτιστικές προεκτάσεις.

 

Επαγγελματική κατάσταση

 

 

Η συντριπτική πλειοψηφία του ανασφάλιστου/οικονομικά αδύνατου (άπορου) πληθυσμού (60,8%) που προσήλθε στις κοινωνικές υπηρεσίες της Περιφερειακής Ενότητας και των Δήμων προκειμένου να ζητήσει βοήθεια για την παροχή εμβολίων των παιδιών και την κάλυψη των νοσοκομειακών ή άλλων ιατρικών υπηρεσιών είναι άνεργοι, που δεν μπορούν να καλύψουν τις ασφαλιστικές τους εισφορές πλέον.

 

Το 23% είναι εργαζόμενοι ανασφάλιστοι, οι οποίοι είτε έχουν οφειλές στο ασφαλιστικό τους ταμείο, είτε εργάζονται χωρίς ασφάλεια (μαύρη εργασία) και τέλος το 16,2% ήταν αγρότες κατά κύριο επάγγελμα με οφειλές στον ΟΓΑ, που δεν τους επέτρεπαν να κάνουν πλέον χρήση αυτής της ασφάλειας.

 

Η έρευνα μας έδειξε ότι από τους άνεργους που μίλησαν με τους κοινωνικούς επιστήμονες κατά την διάρκεια της έρευνας μόνο το 8,1% είχαν τις προϋποθέσεις να ζητήσουν Βιβλιάριο Κοινωνικής Προστασίας (απορίας) από τις αρμόδιες Κοινωνικές Υπηρεσίες των Δήμων.

 

Προσκομισθέντα έγγραφα

 

 

Προκειμένου να αποδειχτεί το ότι ανέφεραν για την οικονομική και εργασιακή τους κατάσταση οι πολίτες που συμμετείχαν στην έρευνα προσκόμισαν στις Κοινωνικές Υπηρεσίες βιβλιάριο Κοινωνικής Προστασίας (απορίας)/ κάρτα ανεργίας/ αθεώρητα βιβλιάρια. Η συντριπτική πλειοψηφία το 75,7% είχε αθεώρητο βιβλιάριο υγείας από διάφορους Ασφαλιστικούς Φορείς (ΙΚΑ, ΤΕΒΕ, ΟΓΑ κλπ.). Το 14,9% είχε κάρτα ανεργίας σε ισχύ, ενώ μόνο το 9,5% είχε Βιβλιάριο Κοινωνικής Προστασίας (απορίας).

 

Ταυτότητα της έρευνας

 

 

Η έρευνα της Διεύθυνσης Δημόσιας Υγείας της Π.Ε. Ρεθύμνου πραγματοποιήθηκε σε δυο φάσεις. Στην α' φάση Έρευνας το 2013 μελετήθηκαν 75 ενήλικες, οι οποίοι ήταν άποροι ή/και ανασφάλιστοι και προσήλθαν στις κοινωνικές υπηρεσίες της Περιφερειακής Ενότητας (Π.Ε.) Ρεθύμνης με Αναλογική Κατανομή στους πέντε Δήμους της Π.Ε. Στη β' φάση μελετήθηκαν άντρες και γυναίκες (ηλικία 15 - 105 έτη) που ζήτησαν τις υπηρεσίες των Επειγόντων Περιστατικών του Παθολογικού τμήματος του Γενικού Νοσοκομείου Ρεθύμνης για τα έτη 2011, 2012 και 2013. Μέγεθος Δείγματος: 3.574 άτομα για το έτος 2011, 3.205 άτομα για τα έτος 2012, 4.688 άτομα για το έτος 2013. Συνολικός πληθυσμός Π.Ε. Ρεθύμνου περίπου 80.000 κάτοικοι (Οι Δήμοι Ανωγείων και Μυλοποτάμου χρησιμοποιούν και τα Νοσοκομεία Ηρακλείου λόγω εδαφικής εγγύτητας). Η συλλογή στοιχείων έγινε με τη μέθοδο της συμπλήρωσης τυποποιημένου Ερωτηματολογίου.

 

Οι ερωτήσεις είχαν κλειστή μορφή με απαντήσεις προκαθορισμένες από τον ερευνητή. Τα ερωτηματολόγια συμπληρώνονταν από τους φοιτητές της Κοινωνιολογίας που πραγματοποιούσαν την πρακτική τους άσκηση στην Διεύθυνση Δημόσιας Υγείας και από τους κοινωνιολόγους που εργάστηκαν για χρονικό διάστημα πέντε μηνών στην υπηρεσία.

 

Ο συντονισμός της έρευνας, καθώς και η στατιστική επεξεργασία των αποτελεσμάτων, έγινε από την κοινωνιολόγο της διεύθυνσής μας, Πόπη Μαρκάκη, υπό την εποπτεία και καθοδήγηση της διευθύντριας κ. Μαρίας Καββάλου.

 

Σύμφωνα με τη διευθύντρια της Διεύθυνσης Δημόσιας Υγείας Μαρία Καββάλου η έρευνα θα συνεχιστεί και το 2014, με στόχο η Περιφέρεια να μεριμνήσει όπως μπορεί για την ομάδα αυτή του πληθυσμού. Χαρακτηριστικά μιλώντας στα «Ρ.Ν.» μεταξύ άλλων η διευθύντρια της υπηρεσίας κα Καββάλου τόνισε: «Θα συνεχίσουμε την έρευνά μας, γιατί δυστυχώς το πρόβλημα είναι πολύ μεγάλο.

Αυτή τη στιγμή η ένταση του φαινομένου αποδεικνύεται καθαρά για το 2013, θέλουμε να μελετήσουμε και το 2014 το φαινόμενο των ανασφάλιστων για να διαπιστώσουμε τι διαστάσεις παίρνει. Σαν υπηρεσία που έχουμε τη διαχείριση των εμβολίων και έχουμε και το Κοινωνικό Παντοπωλείο έχουμε να κάνουμε δράσεις για να βοηθήσουμε όπως μπορούμε τον πληθυσμό αυτό. Αυτή τη στιγμή είμαστε η μοναδική υπηρεσία, η οποία έχει κάνει σ' αυτό το συνέδριο τέτοια έρευνα και έχει αναρτηθεί. Γιατί δεν συνηθίζεται οι υπηρεσίες να κάνουν και έρευνα, αλλά την κάνουμε και θα κάνουμε και άλλες στο μέλλον για να δούμε τι γίνεται και να παρέμβουμε με δράσεις πλέον γι' αυτά τα άτομα και τις ευαίσθητες ομάδες του πληθυσμού».

πηγή: Ρεθεμνιώτικα νέα