Η πρωτοβουλία μιας ομάδας φαρμακοποιών απέδειξε πως η
υποστήριξη από φαρμακοποιούς διπλασίασε τα ποσοστά κατά τα οποία μειώθηκε η
πολυφαρμακία σε σχέση με τις περιπτώσεις στις οποίες οι ιατροί αντιμετώπιζαν
μόνοι τους το πρόβλημα σύμφωνα με την μελέτη που κέρδισε την πρώτη θέση στα
Pharmaceutical Care Awards του 2015.
Η από κοινού αντιμετώπιση βοήθησε ηλικιωμένους ασθενείς οι
οποίοι έπαιρναν πολλά σχήματα φαρμακευτικών αγωγών για διαφορετικές παθήσεις,
μια κατάσταση η οποία εγκυμονεί κινδύνους που αφορούν αλληλεπιδράσεις, να
διακόψουν φάρμακα που δεν τους ήταν απόλυτα απαραίτητα. Το 10% των εισαγωγών
στα νοσοκομεία ηλικιωμένων ασθενών αφορά ανεπιθύμητες ενέργειες και
αλληλεπιδράσεις φαρμάκων. Το 72% των εισαγωγών αυτών θα μπορούσε να έχει
αποφευχθεί.
Σύμφωνα με την πρωτοβουλία που κέρδισε το βραβείο,
φαρμακοποιοί ανέπτυξαν ένα πρωτόκολλο διαχείρισης της φαρμακευτικής αγωγής
βασισμένο σε στοιχεία, το οποίο στόχευε στην καταπολέμηση της πολυφαρμακίας σε
ασθενείς άνω των 80 ετών. Το πρωτόκολλο αφορούσε ανάλυση κόστους οφέλους για
την φαρμακευτική αγωγή. Τα περιστατικά χωρίστηκαν σε αυτά στα οποία οι ιατροί
θα διενεργούσαν μόνοι τους την ανασκόπηση της φαρμακευτικής αγωγής και σε αυτά
στα οποία η ανασκόπηση της φαρμακευτικής αγωγής θα γινόταν με την συνεργασία
ιατρών και φαρμακοποιών.
Κατά τη διάρκεια της μελέτης ελέγχθηκαν 415 ασθενείς οι
οποίοι συνολικά έπαιρναν 4037 φάρμακα. Κατόπιν της παρέμβασης, σε 512 φάρμακα
έγινε διακοπή της λήψης τους. Στις περιπτώσεις που η ανασκόπηση γινόταν από τον
ιατρό μόνο του έγινε διακοπή σε 1 ανά 10 φάρμακα που λαμβάνονταν από τους
ασθενείς ενώ όταν υπήρχε συνεργασία ιατρού και φαρμακοποιού το ποσοστό αυτό
διπλασιαζόταν.
Οι ερευνητές δήλωσαν πως αυτό σήμαινε πως οι ασθενείς θα
έπαιρναν μόνο τα απολύτως απαραίτητα φάρμακα, γεγονός που θα οδηγήσει σε μείωση
των αλληλεπιδράσεων με πιθανό αποτέλεσμα την μείωση των εισαγωγών στα νοσοκομεία από την αιτία
αυτή.
Στις δηλώσεις των συμμετεχόντων ιδιαίτερη βαρύτητα δόθηκε
στο γεγονός πως η πολυφαρμακία αποτελεί σοβαρό πρόβλημα λόγω της πολυπλοκότητας
των φαρμακευτικών αγωγών, της δυσκολίας των ασθενών στη συμμόρφωση και του
υψηλού κόστους. Ιδιαίτερη σημασία δόθηκε στην συνεργασία μεταξύ ιατρών και
φαρμακοποιών για την επιτυχία τέτοιων δράσεων, (50% των ιατρών δήλωσε ακόμα και
πως θα πλήρωνε για μια τέτοια υπηρεσία από τους φαρμακοποιούς!), στην καλή σχέση
τους και στην σωστή επικοινωνία με τους ασθενείς.
Σχόλιο: Η πρωτοβουλία αυτή και η συνακόλουθη βράβευση της
αποτελεί μια διπλή απάντηση. Μια απάντηση σε όσους θεωρούν πως στο σύγχρονο
θεραπευτικό περιβάλλον ο Φαρμακοποιός δεν έχει θέση και περιορίζονται στο να
τον θεωρούν έναν διανομέα φαρμάκων με την διανομή αυτή να υπόκειται στους
κανόνες της εμπορικής αγοράς. Όσο ο ρόλος του Φαρμακοποιού εξωθείται από
«σχολιαστές» και από-ρυθμίσεις στο περιθώριο μιας τυπικής πώλησης φαρμάκων σε
24ωρα "κιόσκια" εξυπηρέτησης τόσο η πρόσθετη αξία που μπορεί να προσφερθεί θα
χάνεται. Η ανάπτυξη πρακτικών στις οποίες ο φαρμακοποιός θα επεμβαίνει με υψηλή
εξειδίκευση προσφέροντας γνώση και επιστημονική κατάρτιση είναι ο μόνος δρόμος
ώστε να υπάρξει θεραπευτική και οικονομική αποτελεσματικότητα και όσοι δεν
μπορούν να αντιληφθούν αυτές τις παραμέτρους σημαίνει πως έχουν επιφανειακή
θεώρηση της πραγματικότητας και δεν πρέπει να λαμβάνονται από κανέναν σοβαρά
υπόψη.
Η δεύτερη απάντηση είναι σε όσους υποδαυλίζουν μια κόντρα
μεταξύ των επιστημόνων που συμμετέχουν ο καθένας από την ειδικότητά του στην
θεραπευτική πρακτική. Η πολυπλοκότητα και η εξειδίκευση στην οποία οδηγεί η
επιστήμη καθιστούν αναγκαία την ύπαρξη μιας δεμένης επιστημονικής θεραπευτικής
ομάδας στην οποία το κάθε μέλος της έχει τον ρόλο του και το βέλτιστο
αποτέλεσμα για τον ασθενή προκύπτει με την συνεργασία και την συνεισφορά όλων.
Επιμέλεια και Σχόλια
Γιώργος Κουτέπας