«Ο ανταγωνισμός ωφελεί όταν συντελείται σε ομοειδή επίπεδα των επιχειρήσεων και όχι όταν ο Δαυίδ έχει να αναμετωπίσει τον Γολιάθ. Τότε έχουμε τα μονοπώλια, τον ανίσχυρο καταναλωτή, στρέβλωση της αγοράς και προκλητή ζήτηση.
Οι απελευθερώσεις στην Υγεία προκαλούν μονοπωλιακές καταστάσεις, οι οποίες ζημιώνουν πρωτίστως τους ασθενείς, αλλά και τους επαγγελματίες υγείας. Η Ελλάδα χρειάζεται θαρραλέους πολιτικούς με όραμα για να προασπίσουν τα συμφέροντα των πολιτών. Υπάρχουν άραγε;»
Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο του κ. Κ. Λουράντου:
Αποκαλυπτικές είναι εξάλλου οι δηλώσεις της Γενικής Γραμματέως της PGEU (Πανευρωπαϊκή Ένωση Φαρμακοποιών) κυρίας Jurate Svarcaite, η οποία βρέθηκε πρόσφατα στη χώρα, στο πλαίσιο εκδήλωσης που διοργάνωσε ο Πανελλήνιος Φαρμακευτικός Σύλλογος, παρουσία και του προέδρου της PGEU, Jan Smits.
Η κυρία Svarcaite κατέρριψε πολλούς μύθους που εντέχνως καλλιεργούνται εδώ και πολλά χρόνια στην πολύπαθη Ελλάδα μας και ειδικά στην Υγεία. Ανέφερε λοιπόν πως οι απελευθερώσεις στον χώρο της Υγείας άρχισαν να εφαρμόζονται εδώ και 20 χρόνια σε χώρες της Ευρώπης. Το σκεπτικό ήταν το ίδιο, ενίσχυση του ανταγωνισμού, της επιχειρηματικότητας, πτώση τιμών και αύξηση προσβασιμότητας στο φάρμακο.
Τι έγινε όμως στην πραγματικότητα; Οι απελευθερώσεις στο ιδιοκτησιακό καθεστώς των φαρμακείων οδήγησαν πολλές χώρες σε δεύτερες σκέψεις, γιατί φαίνεται πως τελικά ο υποτιθέμενος ανταγωνισμός δημιουργεί μονοπωλιακές καταστάσεις. Πιο συγκεκριμένα, ανέφερε για την Εσθονία πως τα ανεξάρτητα φαρμακεία αποτελούν μόνο το 2% του συνόλου και το υπόλοιπο μερίδιο ανήκει σε τρεις εταιρείες. Αντίστοιχη είναι και η περίπτωση της Νορβηγίας, όπου τα ιδιωτικά φαρμακεία κατέχουν το 6% της αγοράς και το υπόλοιπο τέσσερις εταιρείες.
Έπειτα από όλα αυτά, πολλές χώρες έχουν «δεύτερες σκέψεις», όπως η Ουγγαρία, όπου από το 2010 η κυβέρνηση επανεισήγαγε κριτήρια στην ιδιοκτησία και αυστηροποίησε τα μέτρα για την εγκατάσταση των φαρμακείων. Δηλαδή, αποφάσισε πως από το 2014, ποσοστό που ξεπερνά το 25%, πρέπει να ανήκει στον φαρμακοποιό και μέχρι το 2017 να ανέλθει στο 50%. Επίσης εξαίρεσε από την ιδιοκτησία τους χονδρέμπορους και παραγωγούς.
Στην Εσθονία μετά την απελευθέρωση του 1996, επανεισήχθησαν κριτήρια το 2015 όπως ότι υπεύθυνος πρέπει να είναι φαρμακοποιός και ότι τουλάχιστον το 50% των μετοχών πρέπει να ανήκει σε αυτόν.
Κατακρημνίζονται λοιπόν οι ισχυρισμοί πρώην και νυν υπουργών περί ενίσχυσης του ανταγωνισμού. Οι σκέψεις τους μπορούν να χαρακτηριστούν τουλάχιστον αφελείς.
Αυτό εξάλλου είχε τονισθεί ήδη και στο νυν υπουργό Υγείας με επίσημη επιστολή από την PGEU, όπου αναφερόταν χαρακτηριστικά πως «περισσότερα κράτη-μέλη έχουν καθιερώσει γεωγραφικά και δημογραφικά κριτήρια για την ίδρυση νέων φαρμακείων. Και είναι οι ακόλουθες χώρες: Αυστρία, Βέλγιο, Δανία Φινλανδία, Γαλλία, Ουγγαρία, Ιταλία, Λιθουανία, Λουξεμβούργο, Μάλτα, Πορτογαλία, Σλοβενία, Ισπανία και Ηνωμένο Βασίλειο.
Επίσης πολλά κράτη-μέλη έχουν περιορισμούς στο ιδιοκτησιακό όπως η Αυστρία, η Κύπρος, η Δανία, η Φινλανδία, η Γαλλία, η Γερμανία, η Ιταλία, το Λουξεμβούργο, η Σλοβενία και η Ισπανία»...
Η κυρία Jurate Svarcaite αναφέρθηκε στη μελέτη BALOG (27.10.2014) που αφορούσε την Ουγγαρία και όπου διαπιστώθηκε ότι, μετά την απελευθέρωση, τα φαρμακεία ιδιωτικών συμφερόντων χρησιμοποιούσαν μεθόδους προώθησης που εφαρμόζονται και για τα υπόλοιπα αγαθά με αποτέλεσμα να αυξάνεται η κατανάλωση φαρμάκων, η διάθεση των γενοσήμων μειώθηκε κατά 30% με 40% και αυξήθηκαν οι περιπτώσεις διαφθοράς μεταξύ υγειονομικών και φαρμακείων που ανήκαν σε εταιρείες.
Ακόμη διαπιστώθηκαν κακές πρακτικές (malpractices) χονδρεμπόρων και μειώθηκαν τα αποθέματα φαρμάκων κατά 18%-20%.
Όσον αφορά στα Μη Υποχρεωτικώς Συνταγογραφούμενα Φάρμακα, η κυρία Svarcaite επικαλέσθηκε δύο μελέτες τον Σεπτέμβριο και τον Οκτώβριο (2005) στην Πορτογαλία, η οποία προειδοποιεί πως σε περιοχές της ενδοχώρας οι τιμές αυξήθηκαν μετά την απελευθέρωση. Επίσης αναφέρουν ξεκάθαρα πως οι προβλέψεις για μείωση των τιμών δεν επιβεβαιώνονται.
Σημαντική είναι επίσης και η παρατήρηση ότι ο μέσος όρος των τιμών δεν απέδιδε την πραγματική εικόνα για τη διαφορά τιμών μεταξύ μεγάλων αστικών κέντρων και άλλων πιο απομακρυσμένων περιοχών.
Για τον λόγο αυτό, η μελέτη DECO προειδοποιεί πως στην Πορτογαλία, σε περιοχές της ενδοχώρας οι τιμές ήταν υψηλότερες από ό,τι πριν από την απελευθέρωση.
Διεθνείς μελέτες επιβεβαιώνουν πως όταν τα Μη Υποχρεωτικώς Συνταγογραφούμενα Φάρμακα τα διαθέτουν τα φαρμακεία, οι πολίτες έχουν εμπιστοσύνη πως λαμβάνουν την ενδεδειγμένη θεραπεία. Όσο περισσότερα συνταγογραφούμενα φάρμακα εισέρχονται σε καθεστώς μη συνταγογράφησης, η σχέση μεταξύ φαρμακοποιού και ασθενή γίνεται όλο και περισσότερο απαραίτητη. Η δημιουργία του ηλεκτρονικού αρχείου ασθενούς είναι σημαντική για να υπάρχει το ιστορικό του ασθενούς που αφορά την φαρμακευτική αγωγή.
Διακρίνει λοιπόν κανείς πως το κύμα των απελευθερώσεων στον φαρμακευτικό κλάδο «ξεφουσκώνει» και η Ευρώπη αλλάζει πορεία. Προφανώς οι πολιτικοί μας διαχρονικά διακρίνονται για τη χρονική υστέρηση στις αποφάσεις τους και αυτό προς το παρόν δεν θέλουν ή δεν μπορούν να το αντιληφθούν.
Παραμένει όμως γεγονός πως το μοντέλο αυτό απέτυχε παταγωδώς. Με τον ίδιο τρόπο που απέτυχε στην υγεία, απέτυχε και στην ελληνική οικονομία. Η άρση των κανόνων και των περιορισμών άκριτα προκαλεί καταστάσεις μονοπωλίων που αποδυναμώνουν τη ραχοκοκαλιά της ελληνικής οικονομίας που είναι οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις είτε αυτές λέγονται φαρμακεία είτε εμπορικά καταστήματα.
Ο ανταγωνισμός ωφελεί όταν συντελείται σε ομοειδή επίπεδα των επιχειρήσεων και όχι όταν ο Δαυίδ έχει να αντιμετωπίσει τον Γολιάθ. Τότε έχουμε τα μονοπώλια, τον ανίσχυρο καταναλωτή, στρέβλωση της αγοράς και προκλητή ζήτηση.
Ο χώρος της Υγείας λόγω της ιδιομορφίας που έχει, ότι δηλαδή αποτελεί ανελαστική παροχή, αν μπει σε καταστάσεις μονοπωλίων, τότε θα γίνει ανεξέλεγκτος και οι δαπάνες θα εκτροχιαστούν. Η μόνη λύση είναι θέσπιση αυστηρών ρυθμιστικών κανόνων, αυστηρών κανόνων τιμωρίας των παραβατών και ενίσχυση του ρόλου και της ανεξαρτησίας των υγειονομικών στην παροχή των υπηρεσιών υγείας.
Δεν είναι τυχαίο ότι, ενώ οι τιμές των φαρμάκων συνεχώς μειώνονται, η φαρμακευτική δαπάνη διατηρείται σταθερή, η είσοδος των γενοσήμων δεν αυξάνεται και οι ασθενείς αδυνατούν να ακολουθήσουν την αγωγή τους λόγω των ελλείψεων φαρμάκων ή χρημάτων.
Εν κατακλείδι, οι απελευθερώσεις στην Υγεία προκαλούν μονοπωλιακές καταστάσεις, οι οποίες ζημιώνουν πρωτίστως τους ασθενείς, αλλά και τους επαγγελματίες υγείας. Η Ελλάδα χρειάζεται θαρραλέους πολιτικούς με όραμα για να προασπίσουν τα συμφέροντα των πολιτών. Υπάρχουν άραγε;
Κ. ΛΟΥΡΑΝΤΟΣ