Συνέντευξη στον Χαράλαμπο Πετρόχειλο
Το DailyPharmaNews.gr δίνει το βήμα στους προέδρους των τοπικών συλλόγων των φαρμακοποιών προκειμένου να διατυπώσουν την άποψή τους για τα τεκταινόμενα στο κλάδο, να μιλήσουν για το έργο τους αλλά και για τις προτάσεις που έχουν για την επίλυση των προβλημάτων του έλληνα φαρμακοποιού γενικότερα αλλά και ειδικότερα του φαρμακοποιού της περιοχής την οποία εκπροσωπούν.
Ο κ. Κωνσταντίνος Βαρδιάμπασης, από τους νεότερους προέδρους φαρμακευτικού συλλόγου στη χώρα, μιλά μεταξύ άλλων για τα....
.... μέτρα που πάρθηκαν τα τελευταία χρόνια από την Πολιτεία, τα κρυφά συμφέροντα, τα λάθη του κλάδου. Υποστηρίζει πως ο φαρμακοποιός αντιμετωπίζεται ως λειτουργός υγείας «a la carte». Δηλώνει ωστόσο αισιόδοξος για το μέλλον του κλάδου υποστηρίζοντας ότι τελικά θα δικαιωθεί σε αυτόν τον μαραθώνιο αγώνα του, εφόσον βέβαια δεν υπονομεύει ο ίδιος ο φαρμακοποιός την επαγγελματική του αξιοπρέπεια.
Και βέβαια αναφέρεται στο έργο της διοίκησής του στο Ρέθυμνο επισημαίνοντας ποιο είναι το πιο σημαντικό για εκείνον επίτευγμά της.
DPN: Ο κλάδος τα τελευταία έξι χρόνια δέχεται απανωτά χτυπήματα δυστυχώς. Πως κρίνετε τις επιλογές πουέχουν γίνει τόσο από πλευράς πολιτείας όσο και από πλευράς της συνδικαλιστικής ηγεσίας των φαρμακοποιών;
Προκειμένου να κρίνουμε τις επιλογές τις πολιτείας που αφορούν θέματα του επαγγέλματος και να αξιολογήσουμε τις αντιδράσεις της συνδικαλιστικής ηγεσίας των φαρμακοποιών, είναι σημαντικό να μελετήσουμε τα «χτυπήματα» στον κλάδο μέσα από δυο κύριους άξονες: Ποια από τα «χτυπήματα» αυτά ήταν επιλογές της πολιτείας και για ποιο σκοπό και πότε και με ποιο τρόπο εφαρμόστηκαν αυτά που ονοματίστηκαν ως «μεταρρυθμίσεις» στο χώρο του φαρμάκου και των φαρμακείων.
Ο κλάδος δέχθηκε καταιγισμό επιθέσεων τα χρόνια αυτά, σε όλο το φάσμα που αφορά το επάγγελμα: Οικονομικά από τις οφειλές ασφαλιστικών ταμείων και ΕΟΠΥΥ και την αλλαγή στο ποσοστό κέρδους. Θεσμικά με την πλήρη απορρύθμιση του κανονιστικού πλαισίου λειτουργίας φαρμακείων τις απελευθερώσεις σημείων πώλησης προϊόντων που μέχρι πρότινος διατίθεντο αποκλειστικά στα φαρμακεία. Νομικά με τις αμέτρητες μεταβολές σε βαρύνουσας σημασίας ζητήματα της φαρμακευτικής νομοθεσίας, αλλά και επικοινωνιακά με συκοφαντικές επιθέσεις από κατευθυνόμενα ΜΜΕ.
DPN: Ποια θεωρείτε ότι ήταν η στόχευση αυτών των μεταρρυθμίσεων; Υπήρχαν κάποια αντικειμενικώς αναγκαία μέτρα;
Σαφώς και υπήρχαν. Όπως για παράδειγμα η ηλεκτρονική συνταγογογράφηση, την οποία εξαρχής στήριξε και ορθώς η συνδικαλιστική ηγεσία. Ωστόσο, τα κενά και τα προβλήματα παραμένουν, ταλαιπωρώντας καθημερινά τους φαρμακοποιούς και δημιουργώντας δευτερογενή προβλήματα. Ομοίως και η συνταγογράφηση βάσει δραστικής ουσίας. Υπήρχαν όμως και μέτρα εντελώς άστοχα για να μην πω επικίνδυνα, τα οποία ακόμα αναρωτιέμαι ποιο ακριβώς σκοπό είχαν.
Για παράδειγμα, η απελευθέρωση του ωραρίου και του ανοίγματος / κλεισίματος των φαρμακείων. Πράγματι διευκόλυνε το κοινό ή δημιούργησε περισσότερα προβλήματα που κατέληξαν σε φαρμακεία “φαντάσματα” που παραμένουν κλειστά για μήνες σε ορισμένες περιοχές της χώρας αλλά και στην άρση των εφημεριών στον μεγαλύτερο ΦΣ της χώρας;
Το μέτρο της πολυιδιοκτησίας των φαρμακείων (Ν.4052 του κ.Γεωργιάδη) σε τι ακριβώς εξυπηρέτησε τους ασθενείς και την πολιτεία; Ποιο δημοσιονομικό όφελος είχε; Και ποιος ήταν ο σκοπός της εφαρμογής του στη χώρα με τημεγαλύτερη αναλογία φαρμακείων ανά μονάδα πληθυσμού στον κόσμο;
Το μέτρο της μείωσης του ποσοστού κέρδους των φαρμακείων, βοήθησε πράγματι στο να μειωθεί η φαρμακευτική δαπάνη ή βλέπουμε πως η δαπάνη συνεχώς αυξάνεται ιδιαίτερα δε, σε φάρμακα που δεν διακινεί καθόλου το κανάλι των φαρμακείων (ΦΥΚ);
DPN: Η κατάργηση της διατίμησης στα ΜΗΣΥΦΑ, σε τι ακριβώς θα ωφελήσει και ποιον;
Σχετικά με τη μέθοδο και το χρονισμό της εφαρμογής των επιθέσεων ή έστω «μεταρρυθμίσεων» είμαι βαθύτατα πεπεισμένος πως, σε πολλές περιπτώσεις, μεγαλοσυμφέροντα εντός της χώρας ενδύθηκαν το μνημονιακό μανδύα προκειμένου να επιτύχουν το σκοπό τους εμμέσως. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα όλων η έκθεση Χατζηδάκη - ΟΟΣΑ. Όσον αφορα τις αντιδράσεις τις συνδικαλιστικής ηγεσίας, μπορούμε να πούμε πια πως λάθη έγιναν. Και τις περισσότερες φορές στο απώτερο παρελθόν οφειλόταν σε μη συντονισμένες, μη καθολικές ενέργειες, όπως έγινε π.χ. με τις αναστολές σύμβασης το 2012 ή με τις απεργιακές κινητοποιήσεις το 2014. Σίγουρα υπήρξαν δυναμικές και μεγάλης συμμετοχής κινητοποιήσεις όταν θίγονταν τα ιερά και τα όσια του κλάδου. Όμως, δε μπορούμε να κρύψουμε πως κομματικά παιχνίδια, ενδοκλαδικά μεγαλοσυμφέροντα, συνδικαλιστικός κοταδισμός, αλλά και λανθασμένες εκτιμήσεις όσον αφορά τις υποσχέσεις -απάτες τις πολιτικής ηγεσίας ήταν οι κυριότερες αιτίες της κάθε αποτυχίας της κλαδικής εκπροσώπησης.
Έγιναν όμως και θετικά βήματα, όπως η βελτίωση της ροής των πληρωμών του ΕΟΠΥΥ, η ουσιαστική προσπάθεια ανοίγματος διαύλων επικοινωνίας με τους συναδέλφους της Ευρώπης, η αναγνώριση της ανάγκης δια βίου μάθησης και ο επαναπροσδιορισμός της λειτουργίας του ΙΔΕΕΑΦ, οι προσφυγές στο ΣΤΕ, οι καμπάνιες ενημέρωσης του κοινού κ.α.
DPN: Σε άρθρο σας το οποίο έχετε αναρτήσει στη σελίδα σας στο facebook ζητάτε να μην αντιμετωπίζεται ο φαρμακοποιός ανάλογα με τα συμφέροντα του καθενός αλλά να ξεκαθαριστεί ο ρόλος του επικοινωνιακά, θεσμικά και νομικά. Τι εννοείτε;
Ο φαρμακοποιός δε μπορεί να είναι επιστήμονας και λειτουργός όταν τον χρειάζεται η πολιτεία και η κοινωνία, και να χαρακτηρίζεται απλός έμπορος όταν θέλουν να του επιβάλλουν κάποια μέτρα και να υποβαθμίσουν την προσφορά του.
Το κείμενό μου «Λειτούργημα a la carte» απευθύνεται εμμέσως στο υποσυνείδητο του εξαντλημένου και αποπροσανατολισμένου συναδέλφου και όχι στην όποια αδιάφορη ή εχθρική εκάστοτε πολιτική ηγεσία. Ο αυτοσεβασμός είναι το πρώτο βήμα, για να επέλθει ο έξωθεν σεβασμός. Επικοινωνιακά το καταφέρνουμε ήδη, σε ικανοποιητικό βαθμό, ωστόσο οι επιθέσεις είναι διαρκείς και δυστυχώς παρατηρούμε πως στη συνείδηση σημαντικής μεριδας του κοινού, η προπαγάνδα κατά του κλάδου είχε αποτελέσματα. Πρέπει να γίνουν προσπάθειες αναστροφής του κλίματος, δράσεις που θα επαναφέρουν τη σχέση εμπιστοσύνης με το φαρμακοποιό. Θεσμικά, εκκρεμούν κάποιες συλλογικές αποφάσεις, π.χ. πρόταση ΦΣ Ρεθύμνου που μετέφερα σε παλαιότερη Γ.Σ., περί αμειβόμενης υπηρεσίας διανυκτέρευσης. Νομικά είμαστε στην περίοδο αναμονής αποφάσεων του ΣτΕ στο ζήτημα του ιδιοκτησιακού, επομένως και εδώ γίνεται αγώνας.
DPN: Πέρα από τα γενικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν όλοι οι φαρμακοποιοί υπάρχουν κάποια ιδιαίτερα θέματα που απασχολούν τους φαρμακοποιούς του Ρεθύμνου;
Ο νομός Ρεθύμνου συνδυάζει πολλά από τα προτερήματα αλλά και προβλήματα που χαρακτηρίζουν την ελληνική περιφέρεια. Ανύπαρκτη πρωτοβάθμια και προβληματική δευτεροβάθμια φροντίδα υγείας, ελάχιστες υποδομές στην ενδοχώρα και κακό οδικό δίκτυο, είναι αυτά που εμμέσως επηρεάζουν και τα φαρμακεία του νομού. Για παράδειγμα, τα φαρμακεία στην ενδοχώρα, αντιμετωπίζουν και το πρόβλημα της μειωμένης επισκεψιμότητας αγροτικών ιατρών, ενώ στην πόλη το πρώην ΙΚΑ είναι σε πλήρη απαξίωση. Ο τουρισμός βοηθάει κάπως το καλοκαίρι, ωστόσο το Ρέθυμνο παραμένει αποκομμένο από την άμεση διασύνδεση με την ηπειρωτική Ελλάδα, χωρίς πλοίο και χωρίς αεροδρόμιο. Φυσικά, όλα τα θεσμικά προβλήματα του κλάδου έχουν γίνει και εδώ αισθητά. Ένα άλλο πρόβλημα είναι η υποστελέχωση της περιφερειακής διεύθυνσης δημόσιας υγείας, που λειτουργεί με ελάχιστο προσωπικό, χωρίς ελεγκτή φαρμακοποιό ή γιατρό. Εξαιτίας αυτού, το Υγειονομικό καθυστερεί ή δυσκολεύεται να επιτελέσει το εποπτικό έργο του. Τέλος, το σοβαρότατο πρόβλημα με τις ελλείψεις φαρμάκων (το αναδείξαμε επικοινωνιακά, και το καταγγείλαμε με επίσημο θεσμικό τρόπο) μας ταλαιπωρεί τα τελευταία δυο χρόνια, ιδιαίτερα κατά περιόδους. Σκεφτείτε πχ πως τον Αύγουστο, που είναι κλειστές οι φαρμακευτικές εταιρείες, ο πληθυσμός που διαμένει στο νομό είναι υπερδιπλάσιος από τους χειμερινούς μήνες.
DPN: Διεκδικήσατεπρόσφατατην προεδρία του Φαρμακευτικού Συλλόγου Ρεθύμνου και επανεκλεγήκατε για τα επόμενα τρία χρόνια. Κάνοντας έναν απολογισμό της μέχρι σήμερα θητείας σας τι θα λέγατε ότι πετύχατε και που θεωρείτε ότι ίσως θα έπρεπε να γίνουν περισσότερα;
Περίπου τέτοιο καιρό πριν τρία χρόνια ξεκινούσε τη θητεία του το νέο τότε Δ.Σ. του Φ.Σ.Ρ.,έχοντας σημαντικά εφόδια από το προηγούμενο, με σημαντικότερο όλων το Διανεμητικό Λογαριασμό, αρκετές δράσεις σε εκκρεμότητα και ακόμα περισσότερες σε στάδιο προγραμματισμού. Ξεκινήσαμε με καταγγελίες και ελέγχους σε καταστήματα λιανικής που πωλούσαν παρανόμως ΜΗΣΥΦΑ. Οι έλεγχοι πραγματοποιήθηκαν από τριμερή επιτροπή ελέγχου (Υγειονομικό, Φαρμακευτικός Σύλλογος, Εκπρόσωπος Τμήματος Εμπορίου της Περιφέρειας), αναζητήθηκαν τιμολόγια, και βρέθηκαν οι ακριβείς ποσότητες και η προέλευσή τους, που ήταν κάποιες μεγάλες χονδρεμπορικές επιχειρήσεις, στο Ηράκλειο, στη Θεσσαλονίκη και στην Αθήνα. Επειδή οι ποσότητες που διαπιστώθηκαν από τα τιμολόγια ήταν τεράστιες, ειδοποιήθηκαν και οι υπόλοιποι εμπλεκόμενοι Φ.Σ. Ταυτόχρονα, ξεκινούσαμε την έμπρακτη λειτουργία του Διανεμητικού Λογαριασμού, έχοντας να αντιμετωπίσουμε (κυρίως εγώ και η Ταμίας του Φ.Σ.Ρ.) αρκετά διαδικαστικά θέματα στην αρχή. Σήμερα ο ΔΙΛΟΦΑΡΜ Ρεθύμνου, λειτουργεί άψογα προσφέροντας σημαντική υποστήριξη στα μέλη του.
Για πρώτη φορά οι νεότεροι αντιμετωπίσαμε έναν καταιγισμό αιτημάτων για δηλώσεις σε τοπικά κυρίως μέσα, εξαιτίας των καταιγιστικών εξελίξεων, και εδώ τα κατάφεραν άριστα η γραμματέας, κ. Ψυχαράκη και ο αντιπρόεδρος του Φ.Σ.Ρ. κ.Αντωνίου, που βοήθησαν έμπρακτα στο επικοινωνιακό κομμάτι το έργο του προέδρου. Λειτουργήσαμε ένα ειδικό λογισμικό που παραγγείλαμε αποκλειστικά για το Φ.Σ.Ρ. προκειμένου να βγαίνουν με όσο πιο δίκαιο τρόπο γίνεται οι εφημερίες και οι διανυκτερεύσεις. Συνεδριάσαμε αμέτρητες φορές για ζητήματα πειθαρχικής φύσεως, και όπου υπήρχαν στοιχεία, προχωρήσαμε με αποφάσεις Δ.Σ. και πετύχαμε ένα σχετικό μάζεμα κάποιων παρεκτροπών. Μέσα από παρακολούθηση εγγράφων στη “διαύγεια” ανακαλύφθηκαν κάποιες μάλλον κατευθυνόμενες καταστάσεις, και με βοήθεια την έγκριση από το Δ.Σ. προχωρήσαμε στην αναστολή μειοδοτικού διαγωνισμού του Δήμου Ρεθύμνου για αγορά φαρμακευτικού και υγειονομικού υλικού και επανάληψή του μόνο για τα παραφαρμακευτικά ως μειοδότηση. Τα φάρμακα μοιράστηκαν ισόποσα στα φαρμακεία του Δήμου Ρεθύμνου. Έτσι προστατεύσαμε αφενός την κρατική διατίμηση και αφετέρου βοηθήσαμε σε ένα μικρό βαθμό με δίκαιο τρόπο τα φαρμακεία. Κατάρτισα με τη βοήθεια της λογίστριας του Φ.Σ.Ρ. ένα ιδιωτικό συμφωνητικό με το Φιλόπτωχο Ταμείο της Ιεράς Μητρόπολης Ρεθύμνου, προκειμένου οι δικαιούχοι του ταμείου να μπορούν να απευθύνονται στο φαρμακείο της επιλογής τους και το Ταμείο μέσα από ειδική επίσημη, κατατεθημένη στη ΔΥΟ, διαδικασία να καλύπτει μέσω ΔΙΛΟΦΑΡΜ τις δαπάνες τους.
Η αρμόδια επιτροπή του Δ.Σ. του Φ.Σ.Ρ. έστειλε κατ’επανάληψιν πίνακες και οδηγίες σε ιατρικούς φορείς κάθε φορά που εφαρμόζονταν αλλαγές σε διαδικαστικά ζητήματα αλλά οι γιατροί δεν τα τηρούσαν. Κατάρτησα ειδικό πίνακα σχετικά με τις υποχρεώσεις που αφορούν τα ναρκωτικά σκευάσματα, και με την έγκριση του Συντονιστικού Οργάνου Φ.Σ. Κρήτης μοιράστηκε σε όλα τα φαρμακεία, του Ιατρικούς Συλλόγους και τα ΚΥ της Κρήτης. Τακτοποίηση ζητημάτων συνεργασίας με άλλους φορείς: Διευθετήθηκε εκκρεμότητα του ΦΣΡ με το Κέντρο Πρόληψης Εξαρτήσεων και ορίστηκε νέα υπεύθυνη από το ΔΣ του ΦΣΡ (κ.Βουμβουράκη Α.). Έγιναν πολυάριθμες συναντήσεις (πρόεδρος- αντιπρόεδρος ΦΣΡ) με τοπικούς φορείς και από κοινού συζητήσεις για σημαντικά προβλήματα. Οργανώσαμε τη σημαντικότερη ίσως δράση της τριετίας, το 12ο Παγκρήτιο Φαρμακευτικό Συνέδριο “Φαρμακοποιός - Σχέση Εμπιστοσύνης”, με αποτελέσματα που ξεπέρασαν κάθε προσδοκία μας. Οι τρεις άξονες πάνω στους οποίους έστησα τη δομή του συνεδρίου (Οικονομική Διαχείρηση - Επιστημονικός Ρόλος - Συνεργασίες) αναδείχθηκαν με ομιλίες των σημαντικότερων προσωπικοτήτων του κλάδου που μας τίμησαν με τη συμμετοχή τους.
Ο κατάλογος των δράσεων του ΦΣΡ είναι ήδη μεγάλος αλλά θα μπορούσε να συνεχιστεί σε αρκετές σελίδες ακόμα. Το σημαντικότερο σημείο του απολογισμού είναι κατά την άποψή μου αυτό: Η εφαρμογή ενός μη προεδροκεντρικού μοντέλου διοίκησης ενός ΦΣ , όπως αυτού που πρότεινα πριν τρία χρόνια στους συναδέλφους μου του ΔΣ του ΦΣΡ, μπορεί να λειτουργήσει και να φέρει αποτελέσματα. Η ενεργός έμπρακτη συμμετοχή όλων των μελών του ΔΣ είναι αναγκαία, επιβεβλημένη και αποτελεσματική, όταν πράγματι παραμερίζονται προσωπικές διαφορές και όλοι δρουν με γνώμονα το κοινό καλό. Επομένως, στην ερχόμενη τριετία, ευελπιστώ στη συνέχιση και στη βελτιστοποίηση της πρακτικής εφαρμογής ενός ιδιαίτερου αλλά δίκαιου και αποτελεσματικού τρόπου διοίκησης, που περιλαμβάνει ουσιαστική συμμετοχική δράση σύσσωμου του ΔΣ.
DPN: Με όλες αυτές τις αλλαγές στο χώρο του φαρμακείου ποια πιστεύετε ότι θα είναι η εικόνα του και πόσο εύκολο θεωρείτε ότι είναι για τον φαρμακοποιό της περιφέρειας να ανταποκριθεί στις νέες απαιτήσεις;
Αναφέρω συχνά πως οι περισσότερες αλλαγές στο επάγγελμά μας, δεν ήταν κάτι που δε θα γινόταν ποτέ υπο άλλες -εκτός κρίσης- συνθήκες. Η κρίση ήταν απλώς ο καταλύτης που επιτάχυνε ραγδαία τις εξελίξεις. Το πρόβλημα ήταν πως εμείς όχι απλά ήμασταν εντελώς απροετοίμαστοι, αλλά δεν πιστεύαμε ότι θα μπορούσαμε ποτέ να πάθουμε όλα αυτά που πάθαμε. Και μάλιστα, καθώς υπάρχουν κι άλλα που έπονται,μου κάνει καμιά φορα εντύπωση ο αριθμός των συναδέλφων που δείχνουν να μην καταλαβαίνουν ότι οι παλιές εποχές (και δεν αναφέρομαι στο οικονομικό σκέλος) του φαρμακείου έχουν περάσει ανεπιστρεπτεί. Το φαρμακείο του μέλλοντος έχει δυο πιθανές μορφές : α) Την πλήρη εμπορευματοποίησή του, την επικράτηση του marketing τύπου άλλων καναλιών διανομής, έναντι της επιστημονικής υπόστασης , την επικράτηση συνθηκών σκληρότατου ανταγωνισμού, και στο απώτερο μέλλον στην εγκατάσταση αλυσίδων και μαζικό κλείσιμο της πλειοψηφίας των μικρομεσαίων ανεξάρτητων φαρμακείων. Β) Την αναγνώριση της προσφοράς στην ΠΦΥ, την θεσμική αναγνώριση υπηρεσιών φαρμακευτικής φροντίδας, την αποδοχή της αυτοαξιολόγησης και υποχρεωτικής δια βίου εκπαίδευσης των φαρμακοποιών,την ανάπτυξη και έμπρακτη λειτουργία συνεργατικών σχημάτων ανεξάρτητων φαρμακοποιών. Είμαστε ακριβώς πάνω στο σταυροδρόμι! Αν και κατά καιρούς απογοητεύομαι, κατανοώ πια πως οι αλλαγές νοοτροπίας είναι οι πιο δύσκολες και αυτές που απαιτούν τον περισσότερο χρόνο και τα δυνατότερα “σοκ” για να συμβούν. Όσο για το φαρμακοποιό της περιφέρειας, μπορώ να σας πω, πως είναι μάλλον ευκολότερο να παρακολουθήσει τα τεκταινόμενα, έχοντας αρωγούς τους μικρούς τοπικούς Φ.Σ. και τα περιφερειακά συνέδρια, τα οποία λόγω της στοχευμένης θεματολογίας τους πολλές φορές παρουσιάζουν τα σημαντικότερα πράγματα!
DPN: Η νέα γενιά φαρμακοποιών έχει εκείνα τα εφόδια για να πάει το επάγγελμα εκεί που του αξίζει;
Είμαι από τους νεότερους προέδρους Φ.Σ., έχοντας στο πλευρό μου ένα Δ.Σ. ηλικίας κατά πλειοψηφία ίδιας με τη δικιά μου (ή ακόμα και νεότερης) και εκπροσωπώ ένα ΦΣ που επίσης απαρτίζεται κατά πλειοψηφία (άνω του 60%) από συναδέλφους της νεότερης γενιάς. Η νέα γενιά έχει σαφώς την αντοχή, τη διαύγεια, και την ικανότητα να πάει το επάγγελμα μπροστά. Χρειάζεται μόνο λίγη θέληση (πολλές φορές και σύνεση) παραπάνω, αλλά θα το καταφέρουμε κι αυτό, αρκεί να βρίσκουμε έμπνευση και αίσθημα ασφάλειας από τα ανώτερα όργανα του Π.Φ.Σ. για να μπορούμε να συνεχίζουμε να οραματιζόμαστε με αισιοδοξία, να επιβιώνουμε στο εχθρικότατο περιβάλλον, να ανοίγουμε διαύλους συνεργασιών, να εκπαιδευόμαστε στην επιστήμη μας, να προσφέρουμε στο κοινό, να διεκδικούμε την επαγγελματική μας αξιοπρέπεια.
Και βέβαια αναφέρεται στο έργο της διοίκησής του στο Ρέθυμνο επισημαίνοντας ποιο είναι το πιο σημαντικό για εκείνον επίτευγμά της.
DPN: Ο κλάδος τα τελευταία έξι χρόνια δέχεται απανωτά χτυπήματα δυστυχώς. Πως κρίνετε τις επιλογές πουέχουν γίνει τόσο από πλευράς πολιτείας όσο και από πλευράς της συνδικαλιστικής ηγεσίας των φαρμακοποιών;
Προκειμένου να κρίνουμε τις επιλογές τις πολιτείας που αφορούν θέματα του επαγγέλματος και να αξιολογήσουμε τις αντιδράσεις της συνδικαλιστικής ηγεσίας των φαρμακοποιών, είναι σημαντικό να μελετήσουμε τα «χτυπήματα» στον κλάδο μέσα από δυο κύριους άξονες: Ποια από τα «χτυπήματα» αυτά ήταν επιλογές της πολιτείας και για ποιο σκοπό και πότε και με ποιο τρόπο εφαρμόστηκαν αυτά που ονοματίστηκαν ως «μεταρρυθμίσεις» στο χώρο του φαρμάκου και των φαρμακείων.
Ο κλάδος δέχθηκε καταιγισμό επιθέσεων τα χρόνια αυτά, σε όλο το φάσμα που αφορά το επάγγελμα: Οικονομικά από τις οφειλές ασφαλιστικών ταμείων και ΕΟΠΥΥ και την αλλαγή στο ποσοστό κέρδους. Θεσμικά με την πλήρη απορρύθμιση του κανονιστικού πλαισίου λειτουργίας φαρμακείων τις απελευθερώσεις σημείων πώλησης προϊόντων που μέχρι πρότινος διατίθεντο αποκλειστικά στα φαρμακεία. Νομικά με τις αμέτρητες μεταβολές σε βαρύνουσας σημασίας ζητήματα της φαρμακευτικής νομοθεσίας, αλλά και επικοινωνιακά με συκοφαντικές επιθέσεις από κατευθυνόμενα ΜΜΕ.
DPN: Ποια θεωρείτε ότι ήταν η στόχευση αυτών των μεταρρυθμίσεων; Υπήρχαν κάποια αντικειμενικώς αναγκαία μέτρα;
Σαφώς και υπήρχαν. Όπως για παράδειγμα η ηλεκτρονική συνταγογογράφηση, την οποία εξαρχής στήριξε και ορθώς η συνδικαλιστική ηγεσία. Ωστόσο, τα κενά και τα προβλήματα παραμένουν, ταλαιπωρώντας καθημερινά τους φαρμακοποιούς και δημιουργώντας δευτερογενή προβλήματα. Ομοίως και η συνταγογράφηση βάσει δραστικής ουσίας. Υπήρχαν όμως και μέτρα εντελώς άστοχα για να μην πω επικίνδυνα, τα οποία ακόμα αναρωτιέμαι ποιο ακριβώς σκοπό είχαν.
Για παράδειγμα, η απελευθέρωση του ωραρίου και του ανοίγματος / κλεισίματος των φαρμακείων. Πράγματι διευκόλυνε το κοινό ή δημιούργησε περισσότερα προβλήματα που κατέληξαν σε φαρμακεία “φαντάσματα” που παραμένουν κλειστά για μήνες σε ορισμένες περιοχές της χώρας αλλά και στην άρση των εφημεριών στον μεγαλύτερο ΦΣ της χώρας;
Το μέτρο της πολυιδιοκτησίας των φαρμακείων (Ν.4052 του κ.Γεωργιάδη) σε τι ακριβώς εξυπηρέτησε τους ασθενείς και την πολιτεία; Ποιο δημοσιονομικό όφελος είχε; Και ποιος ήταν ο σκοπός της εφαρμογής του στη χώρα με τημεγαλύτερη αναλογία φαρμακείων ανά μονάδα πληθυσμού στον κόσμο;
Το μέτρο της μείωσης του ποσοστού κέρδους των φαρμακείων, βοήθησε πράγματι στο να μειωθεί η φαρμακευτική δαπάνη ή βλέπουμε πως η δαπάνη συνεχώς αυξάνεται ιδιαίτερα δε, σε φάρμακα που δεν διακινεί καθόλου το κανάλι των φαρμακείων (ΦΥΚ);
DPN: Η κατάργηση της διατίμησης στα ΜΗΣΥΦΑ, σε τι ακριβώς θα ωφελήσει και ποιον;
Σχετικά με τη μέθοδο και το χρονισμό της εφαρμογής των επιθέσεων ή έστω «μεταρρυθμίσεων» είμαι βαθύτατα πεπεισμένος πως, σε πολλές περιπτώσεις, μεγαλοσυμφέροντα εντός της χώρας ενδύθηκαν το μνημονιακό μανδύα προκειμένου να επιτύχουν το σκοπό τους εμμέσως. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα όλων η έκθεση Χατζηδάκη - ΟΟΣΑ. Όσον αφορα τις αντιδράσεις τις συνδικαλιστικής ηγεσίας, μπορούμε να πούμε πια πως λάθη έγιναν. Και τις περισσότερες φορές στο απώτερο παρελθόν οφειλόταν σε μη συντονισμένες, μη καθολικές ενέργειες, όπως έγινε π.χ. με τις αναστολές σύμβασης το 2012 ή με τις απεργιακές κινητοποιήσεις το 2014. Σίγουρα υπήρξαν δυναμικές και μεγάλης συμμετοχής κινητοποιήσεις όταν θίγονταν τα ιερά και τα όσια του κλάδου. Όμως, δε μπορούμε να κρύψουμε πως κομματικά παιχνίδια, ενδοκλαδικά μεγαλοσυμφέροντα, συνδικαλιστικός κοταδισμός, αλλά και λανθασμένες εκτιμήσεις όσον αφορά τις υποσχέσεις -απάτες τις πολιτικής ηγεσίας ήταν οι κυριότερες αιτίες της κάθε αποτυχίας της κλαδικής εκπροσώπησης.
Έγιναν όμως και θετικά βήματα, όπως η βελτίωση της ροής των πληρωμών του ΕΟΠΥΥ, η ουσιαστική προσπάθεια ανοίγματος διαύλων επικοινωνίας με τους συναδέλφους της Ευρώπης, η αναγνώριση της ανάγκης δια βίου μάθησης και ο επαναπροσδιορισμός της λειτουργίας του ΙΔΕΕΑΦ, οι προσφυγές στο ΣΤΕ, οι καμπάνιες ενημέρωσης του κοινού κ.α.
DPN: Σε άρθρο σας το οποίο έχετε αναρτήσει στη σελίδα σας στο facebook ζητάτε να μην αντιμετωπίζεται ο φαρμακοποιός ανάλογα με τα συμφέροντα του καθενός αλλά να ξεκαθαριστεί ο ρόλος του επικοινωνιακά, θεσμικά και νομικά. Τι εννοείτε;
Ο φαρμακοποιός δε μπορεί να είναι επιστήμονας και λειτουργός όταν τον χρειάζεται η πολιτεία και η κοινωνία, και να χαρακτηρίζεται απλός έμπορος όταν θέλουν να του επιβάλλουν κάποια μέτρα και να υποβαθμίσουν την προσφορά του.
Το κείμενό μου «Λειτούργημα a la carte» απευθύνεται εμμέσως στο υποσυνείδητο του εξαντλημένου και αποπροσανατολισμένου συναδέλφου και όχι στην όποια αδιάφορη ή εχθρική εκάστοτε πολιτική ηγεσία. Ο αυτοσεβασμός είναι το πρώτο βήμα, για να επέλθει ο έξωθεν σεβασμός. Επικοινωνιακά το καταφέρνουμε ήδη, σε ικανοποιητικό βαθμό, ωστόσο οι επιθέσεις είναι διαρκείς και δυστυχώς παρατηρούμε πως στη συνείδηση σημαντικής μεριδας του κοινού, η προπαγάνδα κατά του κλάδου είχε αποτελέσματα. Πρέπει να γίνουν προσπάθειες αναστροφής του κλίματος, δράσεις που θα επαναφέρουν τη σχέση εμπιστοσύνης με το φαρμακοποιό. Θεσμικά, εκκρεμούν κάποιες συλλογικές αποφάσεις, π.χ. πρόταση ΦΣ Ρεθύμνου που μετέφερα σε παλαιότερη Γ.Σ., περί αμειβόμενης υπηρεσίας διανυκτέρευσης. Νομικά είμαστε στην περίοδο αναμονής αποφάσεων του ΣτΕ στο ζήτημα του ιδιοκτησιακού, επομένως και εδώ γίνεται αγώνας.
DPN: Πέρα από τα γενικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν όλοι οι φαρμακοποιοί υπάρχουν κάποια ιδιαίτερα θέματα που απασχολούν τους φαρμακοποιούς του Ρεθύμνου;
Ο νομός Ρεθύμνου συνδυάζει πολλά από τα προτερήματα αλλά και προβλήματα που χαρακτηρίζουν την ελληνική περιφέρεια. Ανύπαρκτη πρωτοβάθμια και προβληματική δευτεροβάθμια φροντίδα υγείας, ελάχιστες υποδομές στην ενδοχώρα και κακό οδικό δίκτυο, είναι αυτά που εμμέσως επηρεάζουν και τα φαρμακεία του νομού. Για παράδειγμα, τα φαρμακεία στην ενδοχώρα, αντιμετωπίζουν και το πρόβλημα της μειωμένης επισκεψιμότητας αγροτικών ιατρών, ενώ στην πόλη το πρώην ΙΚΑ είναι σε πλήρη απαξίωση. Ο τουρισμός βοηθάει κάπως το καλοκαίρι, ωστόσο το Ρέθυμνο παραμένει αποκομμένο από την άμεση διασύνδεση με την ηπειρωτική Ελλάδα, χωρίς πλοίο και χωρίς αεροδρόμιο. Φυσικά, όλα τα θεσμικά προβλήματα του κλάδου έχουν γίνει και εδώ αισθητά. Ένα άλλο πρόβλημα είναι η υποστελέχωση της περιφερειακής διεύθυνσης δημόσιας υγείας, που λειτουργεί με ελάχιστο προσωπικό, χωρίς ελεγκτή φαρμακοποιό ή γιατρό. Εξαιτίας αυτού, το Υγειονομικό καθυστερεί ή δυσκολεύεται να επιτελέσει το εποπτικό έργο του. Τέλος, το σοβαρότατο πρόβλημα με τις ελλείψεις φαρμάκων (το αναδείξαμε επικοινωνιακά, και το καταγγείλαμε με επίσημο θεσμικό τρόπο) μας ταλαιπωρεί τα τελευταία δυο χρόνια, ιδιαίτερα κατά περιόδους. Σκεφτείτε πχ πως τον Αύγουστο, που είναι κλειστές οι φαρμακευτικές εταιρείες, ο πληθυσμός που διαμένει στο νομό είναι υπερδιπλάσιος από τους χειμερινούς μήνες.
DPN: Διεκδικήσατεπρόσφατατην προεδρία του Φαρμακευτικού Συλλόγου Ρεθύμνου και επανεκλεγήκατε για τα επόμενα τρία χρόνια. Κάνοντας έναν απολογισμό της μέχρι σήμερα θητείας σας τι θα λέγατε ότι πετύχατε και που θεωρείτε ότι ίσως θα έπρεπε να γίνουν περισσότερα;
Περίπου τέτοιο καιρό πριν τρία χρόνια ξεκινούσε τη θητεία του το νέο τότε Δ.Σ. του Φ.Σ.Ρ.,έχοντας σημαντικά εφόδια από το προηγούμενο, με σημαντικότερο όλων το Διανεμητικό Λογαριασμό, αρκετές δράσεις σε εκκρεμότητα και ακόμα περισσότερες σε στάδιο προγραμματισμού. Ξεκινήσαμε με καταγγελίες και ελέγχους σε καταστήματα λιανικής που πωλούσαν παρανόμως ΜΗΣΥΦΑ. Οι έλεγχοι πραγματοποιήθηκαν από τριμερή επιτροπή ελέγχου (Υγειονομικό, Φαρμακευτικός Σύλλογος, Εκπρόσωπος Τμήματος Εμπορίου της Περιφέρειας), αναζητήθηκαν τιμολόγια, και βρέθηκαν οι ακριβείς ποσότητες και η προέλευσή τους, που ήταν κάποιες μεγάλες χονδρεμπορικές επιχειρήσεις, στο Ηράκλειο, στη Θεσσαλονίκη και στην Αθήνα. Επειδή οι ποσότητες που διαπιστώθηκαν από τα τιμολόγια ήταν τεράστιες, ειδοποιήθηκαν και οι υπόλοιποι εμπλεκόμενοι Φ.Σ. Ταυτόχρονα, ξεκινούσαμε την έμπρακτη λειτουργία του Διανεμητικού Λογαριασμού, έχοντας να αντιμετωπίσουμε (κυρίως εγώ και η Ταμίας του Φ.Σ.Ρ.) αρκετά διαδικαστικά θέματα στην αρχή. Σήμερα ο ΔΙΛΟΦΑΡΜ Ρεθύμνου, λειτουργεί άψογα προσφέροντας σημαντική υποστήριξη στα μέλη του.
Για πρώτη φορά οι νεότεροι αντιμετωπίσαμε έναν καταιγισμό αιτημάτων για δηλώσεις σε τοπικά κυρίως μέσα, εξαιτίας των καταιγιστικών εξελίξεων, και εδώ τα κατάφεραν άριστα η γραμματέας, κ. Ψυχαράκη και ο αντιπρόεδρος του Φ.Σ.Ρ. κ.Αντωνίου, που βοήθησαν έμπρακτα στο επικοινωνιακό κομμάτι το έργο του προέδρου. Λειτουργήσαμε ένα ειδικό λογισμικό που παραγγείλαμε αποκλειστικά για το Φ.Σ.Ρ. προκειμένου να βγαίνουν με όσο πιο δίκαιο τρόπο γίνεται οι εφημερίες και οι διανυκτερεύσεις. Συνεδριάσαμε αμέτρητες φορές για ζητήματα πειθαρχικής φύσεως, και όπου υπήρχαν στοιχεία, προχωρήσαμε με αποφάσεις Δ.Σ. και πετύχαμε ένα σχετικό μάζεμα κάποιων παρεκτροπών. Μέσα από παρακολούθηση εγγράφων στη “διαύγεια” ανακαλύφθηκαν κάποιες μάλλον κατευθυνόμενες καταστάσεις, και με βοήθεια την έγκριση από το Δ.Σ. προχωρήσαμε στην αναστολή μειοδοτικού διαγωνισμού του Δήμου Ρεθύμνου για αγορά φαρμακευτικού και υγειονομικού υλικού και επανάληψή του μόνο για τα παραφαρμακευτικά ως μειοδότηση. Τα φάρμακα μοιράστηκαν ισόποσα στα φαρμακεία του Δήμου Ρεθύμνου. Έτσι προστατεύσαμε αφενός την κρατική διατίμηση και αφετέρου βοηθήσαμε σε ένα μικρό βαθμό με δίκαιο τρόπο τα φαρμακεία. Κατάρτισα με τη βοήθεια της λογίστριας του Φ.Σ.Ρ. ένα ιδιωτικό συμφωνητικό με το Φιλόπτωχο Ταμείο της Ιεράς Μητρόπολης Ρεθύμνου, προκειμένου οι δικαιούχοι του ταμείου να μπορούν να απευθύνονται στο φαρμακείο της επιλογής τους και το Ταμείο μέσα από ειδική επίσημη, κατατεθημένη στη ΔΥΟ, διαδικασία να καλύπτει μέσω ΔΙΛΟΦΑΡΜ τις δαπάνες τους.
Η αρμόδια επιτροπή του Δ.Σ. του Φ.Σ.Ρ. έστειλε κατ’επανάληψιν πίνακες και οδηγίες σε ιατρικούς φορείς κάθε φορά που εφαρμόζονταν αλλαγές σε διαδικαστικά ζητήματα αλλά οι γιατροί δεν τα τηρούσαν. Κατάρτησα ειδικό πίνακα σχετικά με τις υποχρεώσεις που αφορούν τα ναρκωτικά σκευάσματα, και με την έγκριση του Συντονιστικού Οργάνου Φ.Σ. Κρήτης μοιράστηκε σε όλα τα φαρμακεία, του Ιατρικούς Συλλόγους και τα ΚΥ της Κρήτης. Τακτοποίηση ζητημάτων συνεργασίας με άλλους φορείς: Διευθετήθηκε εκκρεμότητα του ΦΣΡ με το Κέντρο Πρόληψης Εξαρτήσεων και ορίστηκε νέα υπεύθυνη από το ΔΣ του ΦΣΡ (κ.Βουμβουράκη Α.). Έγιναν πολυάριθμες συναντήσεις (πρόεδρος- αντιπρόεδρος ΦΣΡ) με τοπικούς φορείς και από κοινού συζητήσεις για σημαντικά προβλήματα. Οργανώσαμε τη σημαντικότερη ίσως δράση της τριετίας, το 12ο Παγκρήτιο Φαρμακευτικό Συνέδριο “Φαρμακοποιός - Σχέση Εμπιστοσύνης”, με αποτελέσματα που ξεπέρασαν κάθε προσδοκία μας. Οι τρεις άξονες πάνω στους οποίους έστησα τη δομή του συνεδρίου (Οικονομική Διαχείρηση - Επιστημονικός Ρόλος - Συνεργασίες) αναδείχθηκαν με ομιλίες των σημαντικότερων προσωπικοτήτων του κλάδου που μας τίμησαν με τη συμμετοχή τους.
Ο κατάλογος των δράσεων του ΦΣΡ είναι ήδη μεγάλος αλλά θα μπορούσε να συνεχιστεί σε αρκετές σελίδες ακόμα. Το σημαντικότερο σημείο του απολογισμού είναι κατά την άποψή μου αυτό: Η εφαρμογή ενός μη προεδροκεντρικού μοντέλου διοίκησης ενός ΦΣ , όπως αυτού που πρότεινα πριν τρία χρόνια στους συναδέλφους μου του ΔΣ του ΦΣΡ, μπορεί να λειτουργήσει και να φέρει αποτελέσματα. Η ενεργός έμπρακτη συμμετοχή όλων των μελών του ΔΣ είναι αναγκαία, επιβεβλημένη και αποτελεσματική, όταν πράγματι παραμερίζονται προσωπικές διαφορές και όλοι δρουν με γνώμονα το κοινό καλό. Επομένως, στην ερχόμενη τριετία, ευελπιστώ στη συνέχιση και στη βελτιστοποίηση της πρακτικής εφαρμογής ενός ιδιαίτερου αλλά δίκαιου και αποτελεσματικού τρόπου διοίκησης, που περιλαμβάνει ουσιαστική συμμετοχική δράση σύσσωμου του ΔΣ.
DPN: Με όλες αυτές τις αλλαγές στο χώρο του φαρμακείου ποια πιστεύετε ότι θα είναι η εικόνα του και πόσο εύκολο θεωρείτε ότι είναι για τον φαρμακοποιό της περιφέρειας να ανταποκριθεί στις νέες απαιτήσεις;
Αναφέρω συχνά πως οι περισσότερες αλλαγές στο επάγγελμά μας, δεν ήταν κάτι που δε θα γινόταν ποτέ υπο άλλες -εκτός κρίσης- συνθήκες. Η κρίση ήταν απλώς ο καταλύτης που επιτάχυνε ραγδαία τις εξελίξεις. Το πρόβλημα ήταν πως εμείς όχι απλά ήμασταν εντελώς απροετοίμαστοι, αλλά δεν πιστεύαμε ότι θα μπορούσαμε ποτέ να πάθουμε όλα αυτά που πάθαμε. Και μάλιστα, καθώς υπάρχουν κι άλλα που έπονται,μου κάνει καμιά φορα εντύπωση ο αριθμός των συναδέλφων που δείχνουν να μην καταλαβαίνουν ότι οι παλιές εποχές (και δεν αναφέρομαι στο οικονομικό σκέλος) του φαρμακείου έχουν περάσει ανεπιστρεπτεί. Το φαρμακείο του μέλλοντος έχει δυο πιθανές μορφές : α) Την πλήρη εμπορευματοποίησή του, την επικράτηση του marketing τύπου άλλων καναλιών διανομής, έναντι της επιστημονικής υπόστασης , την επικράτηση συνθηκών σκληρότατου ανταγωνισμού, και στο απώτερο μέλλον στην εγκατάσταση αλυσίδων και μαζικό κλείσιμο της πλειοψηφίας των μικρομεσαίων ανεξάρτητων φαρμακείων. Β) Την αναγνώριση της προσφοράς στην ΠΦΥ, την θεσμική αναγνώριση υπηρεσιών φαρμακευτικής φροντίδας, την αποδοχή της αυτοαξιολόγησης και υποχρεωτικής δια βίου εκπαίδευσης των φαρμακοποιών,την ανάπτυξη και έμπρακτη λειτουργία συνεργατικών σχημάτων ανεξάρτητων φαρμακοποιών. Είμαστε ακριβώς πάνω στο σταυροδρόμι! Αν και κατά καιρούς απογοητεύομαι, κατανοώ πια πως οι αλλαγές νοοτροπίας είναι οι πιο δύσκολες και αυτές που απαιτούν τον περισσότερο χρόνο και τα δυνατότερα “σοκ” για να συμβούν. Όσο για το φαρμακοποιό της περιφέρειας, μπορώ να σας πω, πως είναι μάλλον ευκολότερο να παρακολουθήσει τα τεκταινόμενα, έχοντας αρωγούς τους μικρούς τοπικούς Φ.Σ. και τα περιφερειακά συνέδρια, τα οποία λόγω της στοχευμένης θεματολογίας τους πολλές φορές παρουσιάζουν τα σημαντικότερα πράγματα!
DPN: Η νέα γενιά φαρμακοποιών έχει εκείνα τα εφόδια για να πάει το επάγγελμα εκεί που του αξίζει;
Είμαι από τους νεότερους προέδρους Φ.Σ., έχοντας στο πλευρό μου ένα Δ.Σ. ηλικίας κατά πλειοψηφία ίδιας με τη δικιά μου (ή ακόμα και νεότερης) και εκπροσωπώ ένα ΦΣ που επίσης απαρτίζεται κατά πλειοψηφία (άνω του 60%) από συναδέλφους της νεότερης γενιάς. Η νέα γενιά έχει σαφώς την αντοχή, τη διαύγεια, και την ικανότητα να πάει το επάγγελμα μπροστά. Χρειάζεται μόνο λίγη θέληση (πολλές φορές και σύνεση) παραπάνω, αλλά θα το καταφέρουμε κι αυτό, αρκεί να βρίσκουμε έμπνευση και αίσθημα ασφάλειας από τα ανώτερα όργανα του Π.Φ.Σ. για να μπορούμε να συνεχίζουμε να οραματιζόμαστε με αισιοδοξία, να επιβιώνουμε στο εχθρικότατο περιβάλλον, να ανοίγουμε διαύλους συνεργασιών, να εκπαιδευόμαστε στην επιστήμη μας, να προσφέρουμε στο κοινό, να διεκδικούμε την επαγγελματική μας αξιοπρέπεια.