Kάποτε, προ κρίσης, τα φαρμακεία θεωρούνταν χρυσωρυχεία. Πλέον ο τζίρος και από τα φάρμακα και από τα προϊόντα έχει μειωθεί τουλάχιστον κατά το ήμισυ. Ο χώρος του φαρμάκου και των φαρμακείων χτυπήθηκε και αυτός από την κρίση και όπως αποκαλύπτει ο Διονύσης Ευγενίδης, πρόεδρος του Φαρμακευτικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης, ο ΕΟΠΥΥ χρωστάει μόνο στα φαρμακεία της Θεσσαλονίκης μισό εκατομμύριο Ευρώ.
Με τον κ. Ευγενίδη συζητήσαμε πολλά ζητήματα όπως το σκάνδαλο Novartis. “Οι αποκαλύψεις του σκανδάλου της Novartis απέδειξαν ότι ουδεμία σχέση είχαν οι φαρμακοποιοί με τη διόγκωση της φαρμακευτικής δαπάνης και ότι όλες αυτές οι επιθέσεις που δέχτηκε ο κλάδος βασίστηκαν σε ψέματα.Μάλιστα την ίδια πρακτική με τη Novartis δεν αποκλείεται να εφάρμοσαν και άλλες φαρμακευτικές επιχειρήσεις”, αναφέρει.
Επίσης διατύπωσε εκ νέου τις ενστάσεις του για την κυβερνητική πολιτική στο φάρμακο, όπως για την απόφαση να πωλούνται φάρμακα στα super market: «η απόφαση της κυβέρνησης να επιτρέψει την πώλησή τους και στα σούπερ-μάρκετ μπορεί να θέσει σε κίνδυνο την ίδια την υγεία των πολιτών, διότι τα φάρμακα δεν μπορεί να χορηγούνται ανεξέλεγκτα από οποιονδήποτε», λέει. Ή για τη δυνατότητα να ανοίγουν φαρμακεία μη φαρμακοποιοί κάτι που, όπως εκτιμά ο κ. Ευγενίδης, «μετατρέπει το φάρμακο αμιγώς σε εμπόρευμα».
Γιατί τόση αντίδραση για τα φάρμακα σε σούπερ μάρκετ. Είναι φάρμακα που δεν χρειάζονται συνταγή και έτσι και αλλιώς ελεύθερα, δίχως απαγόρευση, μπορεί ο καθένας να τα αγοράσει. Τι πειράζει αν πάρω το παυσίπονό μου από εκεί; Είναι επομένως θέμα απώλειας εσόδων και όχι προστασίας των καταναλωτών.
Δυστυχώς ισχύει ακριβώς το αντίθετο. Τα μη συνταγογραφούμενα φάρμακα παραμένουν φάρμακα-έστω κι αν χορηγούνται χωρίς συνταγή γιατρού-, έχουν σοβαρές αντενδείξεις, παρενέργειες, αλληλεπιδράσεις με άλλα φάρμακα και η αλόγιστη χρήση τους έχει σοβαρές συνέπειες στη δημόσια Υγεία. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η διάκριση μεταξύ συνταγογραφούμενων και μη συνταγογραφούμενων φαρμάκων δεν σχετίζεται με επιστημονικά ή ιατρικά κριτήρια, αλλά μόνο με οικονομικά και συγκεκριμένα ελάφρυνσης του ασφαλιστικού συστήματος. Πιο απλά είναι μια διάκριση που επιτρέπει στο ασφαλιστικό σύστημα να μην αποζημιώνει τα ΜΗΣΥΦΑ και δεν αφορά την ασφαλή χρήση τους ή την έλλειψη παρενεργειών. Συνεπώς η απόφαση της κυβέρνησης να επιτρέψει την πώλησή τους και στα σούπερ-μάρκετ μπορεί να θέσει σε κίνδυνο την ίδια την υγεία των πολιτών, διότι τα φάρμακα δεν μπορεί να χορηγούνται ανεξέλεγκτα από οποιονδήποτε. Επιπλέον οι ασθενείς μετατρέπονται σε καταναλωτές, κάτι που έρχεται σε αντίθεση με κάθε επιστημονικό δεδομένο.
Υπάρχουν πολλά παραδείγματα για τους κινδύνους που εγκυμονεί η χρήση των ΜΗΣΥΦΑ σε συνδυασμό με άλλα φάρμακα, ακόμη και με φυτικά σκευάσματα. Για παράδειγμα, η γνωστή σε όλους μας παρακεταμόλη μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία του λήπτη, όπως ηπατοτοξικότητα, αν λαμβάνεται χωρίς τη συμβουλή φαρμακοποιού. Μάλιστα ενοχοποιείται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας ως η πρώτη αιτία ηπατοτοξικότητας στη Δύση. Επίσης, η εφεδρίνη που χρησιμοποιείται ευρέως ως ρινικό αποσυμφορητικό αντενδείκνυται ή χρειάζεται ειδικές προφυλάξεις σε συγχορήγηση με φάρμακα του καρδιαγγειακού συστήματος. Εξάλλου, πολύ συχνά γίνονται ανακλήσεις παρτίδων ή συνολικά φαρμακευτικών προϊόντων λόγω διαπίστωσης ανεπιθύμητων ενεργειών. Πώς θα μπορούσε να εφαρμοστεί μια τέτοια διαδικασία όταν θα υπάρχουν φάρμακα που πωλούνται διάσπαρτα σε σουπερ μάρκετ και μπακάλικα;
Επίσης τα ΜΗΣΥΦΑ απαιτούν ειδικές συνθήκες διακίνησης και αποθήκευσης. Συνεπώς ο φαρμακοποιός και ο χώρος του φαρμακείου αποτελούν τα μοναδικά εχέγγυα για την τήρηση κανόνων αποθήκευσης και διάθεσης οποιονδήποτε φαρμακευτικών σκευασμάτων. Ακόμη κι αν το υπουργείο έχει θέσει συγκεκριμένες προδιαγραφές, όπως η μικρή περιεκτικότητα αυτών των σκευασμάτων ή οι απλές οδηγίες ή ο μικρός αριθμός τους, αυτές δεν αποτελούν καμιά εγγύηση για την αποτροπή των κινδύνων που μπορούν να προκληθούν από την πώλησή τους σε άλλα σημεία εκτός των φαρμακείων.
Όσον αφορά στην απώλεια εσόδων για τα φαρμακεία, η εξέλιξη αυτή συμπιέζει το ήδη μικρό ποσοστό κέρδος του φαρμακείου. Κι αυτό διότι η κυβέρνηση επιτρέπει στην φαρμακοβιομηχανία να καθορίζει ελεύθερα και κατά βούληση τη χονδρική τιμή των ΜΗΣΥΦΑ. Συνεπώς «κλέβει» ένα μέρος του ποσοστού κέρδους των φαρμακείων, χωρίς κανένα όφελος για τους ίδιους τους καταναλωτές. Επιπλέον, χαρίζει στα μεγάλα οικονομικά συμφέροντα το μοναδικό κομμάτι οικονομικής ρευστότητας των φαρμακείων και σε εμάς αφήνει μόνο τα χρέη του ΕΟΠΥΥ.
Επίσης αντιδράτε στο να μπορεί ένας ιδιώτης να ανοίξει φαρμακείο. Μα αυτός θα είναι ο ιδιοκτήτης, όχι ο υπεύθυνος. Προβλέπεται να υπάρχει υπεύθυνος φαρμακοποιός που να το λειτουργεί. Πρέπει δηλαδή ο φαρμακοποιός να είναι και ο επιχειρηματίας;
Τα φαρμακεία δεν είναι αμιγώς εμπορικές επιχειρήσεις. Συνδυάζουν την υπεύθυνη επιστημονική δραστηριότητα και την κοινωνική αποστολή με την εμπορική εκμετάλλευση. Επομένως η δυνατότητα που δίνει η πολιτεία στο άνοιγμα φαρμακείων ή αλυσίδων φαρμακείων σε μη φαρμακοποιούς μετατρέπει το φάρμακο αμιγώς σε εμπόρευμα.
Το σοβαρό πρόβλημα εντοπίζεται στο ότι στις περιπτώσεις αυτές τα κριτήρια της διάθεσης των φαρμάκων αλλάζουν και επικεντρώνονται στα οικονομικά οφέλη και συμφέροντα των ιδιοκτητών μη φαρμακοποιών, βάζοντας σε δεύτερη μοίρα τη δημόσια Υγεία. Ακόμη και αν υπάρχει υπάλληλος φαρμακοποιός, θα είναι υποχρεωμένος να υπακούει και να εκτελεί τις εντολές του ιδιοκτήτη της επιχείρησης, ο οποίος ενδιαφέρεται αποκλειστικά για το κέρδος παρά για την υγεία των ασθενών. Συνεπώς στηρίζουμε την απόφαση του Πανελλήνιου Φαρμακευτικού Συλλόγου να καταθέσει νέα αίτηση ακύρωσης κατά της γνωμοδότησης ενός τμήματος του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) που έκρινε συνταγματικό το Προεδρικό Διάταγμα για το άνοιγμα του επαγγέλματος του φαρμακοποιού. Κι αυτό διότι η γνωμοδότηση έρχεται σε πλήρη αντίθεση με το Σύνταγμα, το Ενωσιακό κεκτημένο και προηγούμενη απόφαση της ολομέλειας του ΣτΕ για την ίδια υπόθεση.
Επίσης τόσο ο ΠΦΣ όσο και οι Φαρμακευτικοί Σύλλογοι θα προσβάλλουν στα αρμόδια δικαστήρια κάθε τυχόν άδεια ιδρύσεως φαρμακείου που θα χορηγηθεί σε ιδιώτες. Επιπλέον δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι στις κυριότερες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και συγκεκριμένα σε Γερμανία, Αυστρία, Κύπρο, Δανία, Φινλανδία, Γαλλία, Ιταλία, Ουγγαρία, Λουξεμβούργο, Ισπανία, Σλοβενία και από το 2020 και στην Εσθονία, αλλά και σε χώρες εκτός Ε.Ε. όπως Τουρκία και Σκόπια, ιδιοκτήτες των φαρμακείων είναι μόνο οι φαρμακοποιοί.
Το σκάνδαλο της Novartis τι αφορά τελικά; Υπάρχει έναντι ανταλλαγμάτων κατευθυνόμενη συνταγογραφία;
Από την πρώτη στιγμή που ήρθε στο φως της δημοσιότητας η υπόθεση αυτή, μίλησα για δικαίωση των φαρμακοποιών. Κι αυτό διότι από το 2010 ο κλάδος μας δέχτηκε έναν ανελέητο πόλεμο με την κατηγορία ότι για την εκτόξευση της φαρμακευτικής δαπάνης ευθύνονται οι φαρμακοποιοί και το ποσοστό κέρδους τους, αλλά και η υπερκατανάλωση φαρμάκων.
Οι αποκαλύψεις του σκανδάλου της Novartis απέδειξαν ότι ουδεμία σχέση είχαν οι φαρμακοποιοί με τη διόγκωση της φαρμακευτικής δαπάνης και ότι όλες αυτές οι επιθέσεις που δέχτηκε ο κλάδος βασίστηκαν σε ψέματα. Μάλιστα την ίδια πρακτική με τη Novartis δεν αποκλείεται να εφάρμοσαν και άλλες φαρμακευτικές επιχειρήσεις.
Η φαρμακευτική δαπάνη στη χώρα μας μειώνεται πλέον συνέχεια, επειδή μειώνονται οι τιμές των φαρμάκων και ταυτόχρονα αυξάνεται το ποσοστό συμμετοχής των ασθενών στη δαπάνη. Είναι χαρακτηριστικό ότι στο παρελθόν υπήρχε συμμετοχή των ασθενών 10% ή 25% στα φάρμακα. Τώρα, εκτός από τα ποσοστά αυτά, υπάρχει και επιπλέον επιβάρυνση των ασφαλισμένων ώστε σε πολλές περιπτώσεις το ποσό που πληρώνει ο ασφαλισμένος φτάνει και υπερβαίνει το 50%.
Παλαιότερα, και σίγουρα προ κρίσης, υπήρχε η άποψη στην κοινωνία πως το φαρμακείο είναι… χρυσωρυχείο. Ακολούθως λίγο τα τεφτέρια, πολύ περισσότερο τα χρέη από τα ταμεία και οι απαιτήσεις των αποθηκών για πληρωμή μετρητοίς άλλαξαν την εικόνα. Πόσα χρωστούν συνολικά στον κλάδο τα ταμεία και τι χρέος υπάρχει σε κάθε φαρμακείο;
Η οικονομική κρίση έχει γονατίσει τα φαρμακεία της Θεσσαλονίκης. Αποτελούν κι αυτά αναπόσπαστο κομμάτι της κοινωνίας, οπότε δεν ήταν δυνατό να μείνουν αλώβητα. Τα έσοδα των φαρμακείων μειώνονται καθημερινά εξαιτίας της δραματικής κατάστασης στην οποία έχουν περιέλθει τα οικονομικά των Ελλήνων, για τους οποίους ακόμη και το αναγκαίο για την υγεία τους φάρμακο έχει γίνει πλέον είδος πολυτελείας. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι συχνά γράφονται υποχρεώσεις στα τεφτέρια, εκ των οποίων πολλές δεν εξοφλούνται για λόγους που εύκολα αντιλαμβάνεται κάποιος.
Μεγάλο «αγκάθι» αποτελεί και η έλλειψη ρευστότητας. Οι ληξιπρόθεσμες οφειλές του ΕΟΠΥΥ προς τα φαρμακεία της Θεσσαλονίκης αγγίζουν το ποσό των 500.000 Ευρώ και χρονολογούνται από το 2012!!! Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι ο ΕΟΠΥΥ εξοφλεί τις τρέχουσες υποχρεώσεις του εμπρόθεσμα, αυτό όμως οφείλεται στα μικρά ποσά που καλείται να αποπληρώνει στα φαρμακεία, λόγω των μειώσεων των τιμών και της αύξησης της συμμετοχής των ασφαλισμένων όπως αναφέραμε νωρίτερα. Επίσης τα ακαθάριστα έσοδα των φαρμακοποιών έχουν μειωθεί από 50% έως και 80% λόγω των μειώσεων των τιμών, της ανύπαρκτης αγοραστικής δύναμης των συμπολιτών μας και των αυξημένων φορολογικών υποχρεώσεών μας.
Οι σοβαρές ελλείψεις φαρμάκων στην αγορά μάς αναγκάζουν να αναζητούμε φάρμακα απευθείας από τις φαρμακοβιομηχανίες ώστε να μπορέσουμε να εξυπηρετήσουμε όσο πιο άμεσα γίνεται τους ασθενείς. Ωστόσο στις περισσότερες περιπτώσεις πρέπει να προπληρώνουμε τοις μετρητοίς το κόστος των παραγγελιών για φάρμακα που θα τα πληρωθούμε 2 ή 3 μήνες αργότερα.
Μύθο αποτελεί και ότι τα φαρμακεία έχουν μεγάλο κέρδος από τις πωλήσεις άλλων προϊόντων εκτός των φαρμάκων. Τα χρόνια της κρίσης από τα 20 εκατ. ευρώ που ήταν μηνιαίως ο τζίρος των φαρμακείων της Θεσσαλονίκης από τον ΕΟΠΥΥ , έχει πέσει στα 10 εκατ., που σημαίνει μείωση 50%. Κι αν υπολογίσει κανείς ότι στα υπόλοιπα παραφαρμακευτικά-καλλυντικά η μείωση είναι πάνω από 50%, βγαίνει ένας μεσοσταθμικός μέσος όρος πτώσης του τζίρου 60%-65%.
Δώστε μας μια εικόνα για το πόσα φαρμακεία λειτουργούν στη Θεσσαλονίκη και τι συμβαίνει σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες για την αναλογία φαρμακείων ανά πληθυσμό.
Είναι γεγονός ότι η Ελλάδα κατέχει την πανευρωπαϊκή πρωτιά σε αριθμό φαρμακείων. Μόνο στο νομό Θεσσαλονίκης υπάρχουν πάνω από 1.300 φαρμακεία, περισσότερα από όσα υπάρχουν σε όλη την Αυστρία, μια χώρα με παραπλήσιο πληθυσμό με τη χώρα μας. Σύμφωνα με τα στοιχεία της PGEU (Pharmaceutical Group of The European Union-Πανευρωπαϊκή Ένωση Φαρμακοποιών) που αφορούν τα υπάρχοντα φαρμακεία σε κάθε χώρα της Ευρώπης για το 2015, προκύπτει ότι η Ελλάδα κατέχει την πρώτη θέση στον αριθμό των φαρμακείων ανά 100.000 κατοίκους. Συγκεκριμένα έχει 84,06 φαρμακεία ανά 100.000 κατοίκους, όταν η Κύπρος έχει 55,59 φαρμακεία ανά 100.000 κατοίκους, η Βουλγαρία 51,12, η Μάλτα 48,95, η Ισπανία 46,24, το Βέλγιο 44,39, η Ιρλανδία 36,50, η Ιταλία 29,55, η Πορτογαλία 27,54 και η Γερμανία 24,69.
Ακόμη πιο μικρός είναι ο αριθμός των φαρμακείων ανά 100.000 κατοίκους σε χώρες όπως η Νορβηγία με 15,23 φαρμακεία ανά 100.000 κατοίκους, η Φινλανδία με 15,06, η Σουηδία με 14,05, η Ολλανδία με 11,80 και η Δανία με 6,55. Οι αριθμοί αυτοί μιλούν από μόνοι τους και αποδεικνύουν ότι οι Έλληνες ασθενείς μπορούν ανά πάσα στιγμή να βρουν φαρμακείο πολύ κοντά στη γειτονιά τους και να εξυπηρετηθούν άμεσα και χωρίς ταλαιπωρία. Συνεπώς δεν υπάρχει και καμία περαιτέρω ανάγκη για απελευθέρωση του ιδιοκτησιακού καθεστώτος. Ήδη έχουμε υπερκορεσμό φαρμακείων.
Ο Σύλλογος αναλαμβάνει πολλές πρωτοβουλίες για την κατάρτιση των μελών του. Θα αναλάβει και για την εκπαίδευση των πολιτών για τη σωστή χρήση φαρμάκων και εμβολίων; Παίρνουμε περισσότερα φάρμακα και κάνουμε λιγότερα εμβόλια, έχω την εκτίμηση.
Πιστεύουμε πολύ στη δια βίου εκπαίδευση των μελών μας, που έχει στόχο την επικαιροποίηση των γνώσεών μας και την αναβάθμιση του επιστημονικού επιπέδου μας. Για το λόγο αυτό συνεχίζουμε και φέτος τη διοργάνωση μεταπτυχιακών μαθημάτων, πραγματοποιούμε για 4η συνεχόμενη χρονιά το μοναδικό στην Ελλάδα Συνέδριο Εφαρμοσμένης Φαρμακευτικής με μεγάλη συμμετοχή φαρμακοποιών, βοηθών και φοιτητών και συμμετέχουμε σε πολλές επιστημονικές ημερίδες. Δεν μένουμε όμως μόνο σε αυτό.
Ο Σύλλογός μας κάνει άνοιγμα και προς την κοινωνία σε δύο άξονες: αφενός προσπαθούμε να περάσουμε το μήνυμα ότι τα φάρμακα δεν είναι καραμέλες και ότι η αλόγιστη χρήση τους εγκυμονεί κινδύνους, αφετέρου προετοιμάζουμε μια εκδήλωση για το κοινό με την ευκαιρία του εορτασμού της παγκόσμιας ημέρας του φαρμακοποιού τον Σεπτέμβριο.
Μόλις πριν λίγες ημέρες άρχισε η εκστρατεία ενημέρωσης του Συλλόγου μας με τίτλο «Δεν υπάρχουν αθώα φάρμακα». Είναι μία ραδιοφωνική και διαδικτυακή καμπάνια-κοινωνική προσφορά του Συλλόγου μας η οποία ήδη μεταδίδεται σε 5 ραδιοφωνικούς σταθμούς της πόλης, ενώ προβάλλεται και στα social media του Φαρμακευτικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης, (facebook ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ – FSTH – ΦΣΘ και instagram Φαρμακευτικός Σύλλογος Θεσ/κης). Σκοπός της καμπάνιας είναι η ευαισθητοποίηση των πολιτών για τη σωστή, ορθολογική, χρήση των φαρμάκων. Διότι κάποιοι άνθρωποι πιστεύουν ότι ορισμένα φάρμακα είναι ακίνδυνα και μπορούν να τα χρησιμοποιούν χωρίς να το πολυσκέφτονται. Αυτό όμως είναι λάθος και εγκυμονεί κινδύνους για την υγεία τους. Παρόμοιες καμπάνιες θα «τρέξουν» και σε άλλες χρονικές στιγμές με θέματα επικαιρότητας, όπως ο αντιγριπικός εμβολιασμός στον οποίο πραγματικά υστερούμε ως χώρα.
Επιπλέον ως φαρμακοποιοί είμαστε έτοιμοι να στηρίξουμε και οποιαδήποτε πρωτοβουλία του υπουργείου Υγείας για τη λήψη μέτρων κατά της αλόγιστης χρήσης των αντιβιοτικών. Η αλόγιστη χρήση τους, όπως έχουμε επισημάνει επανειλημμένα, έχει οδηγήσει σε αντοχή των μικροβίων στα αντιβιοτικά και αντίσταση των μικροοργανισμών σε αυτά με δραματικές συνέπειες για την κοινότητα. Συνεπώς επιβάλλεται η άμεση έναρξη εφαρμογής του κατάλληλου μέτρου, το οποίο ως κλάδος θα στηρίξουμε. Επειδή όμως τα μέτρα απαγόρευσης από μόνα τους φέρνουν συχνά αντίθετα αποτελέσματα, προχωρήσαμε παράλληλα και στην εξειδικευμένη καμπάνια μας μέσω των φαρμακείων για να πετύχουμε το επιθυμητό αποτέλεσμα.
Πηγή: myportal.gr