Η βιταμίνη Α είναι μια λιποδιαλυτή βιταμίνη που
είναι επίσης ένα ισχυρό αντιοξειδωτικό. Η βιταμίνη Α παίζει σημαντικό
ρόλο στη διατήρηση της υγιούς όρασης, της νευρολογικής λειτουργίας, του
υγιούς δέρματος, και πολλά άλλα. Η βιταμίνη Α όπως όλα τα αντιοξειδωτικά
εμπλέκεται στη μείωση της φλεγμονής, μέσω της καταπολέμησης των
ελευθέρων ριζών. Μία δίαιτα υψηλή σε αντιοξειδωτικά είναι ένας τρόπος
για να επιβραδυνθεί η γήρανση με φυσικό τρόπο.
Τα αντιοξειδωτικά, όπως η βιταμίνη Α είναι επίσης υπεύθυνα για την
οικοδόμηση γερών οστών, που ρυθμίζουν τη γονιδιακή ρύθμιση, τη διατήρηση
υγιούς δέρματος, διευκολύνοντας τη διαφοροποίηση των κυττάρων, και την
υποστήριξη της ανοσολογικής λειτουργίας. Μερικές από τις καλύτερες πηγές
βιταμίνης Α είναι τα αυγά, το γάλα, το συκώτι, τα καρότα, το σπανάκι
και άλλα φυλλώδη πράσινα λαχανικά.
Πηγές βιταμίνης Α
Η βιταμίνη Α βρίσκεται σε δύο αρχικές μορφές: ενεργή βιταμίνη Α και
βήτα καροτίνη. Η ενεργή βιταμίνη Α προέρχεται από τα τρόφιμα ζωικής
προέλευσης και ονομάζεται ρετινόλη. Αυτή η "προ-σχηματισμένη" βιταμίνη Α
μπορεί να χρησιμοποιηθεί απ' ευθείας από το σώμα.
Ο άλλος τύπος βιταμίνης Α, η οποία λαμβάνεται από πολύχρωμα φρούτα
και λαχανικά, είναι υπό τη μορφή των καροτενοειδών, τα οποία
μετατρέπονται σε ρετινόλη από το σώμα μετά το φαγητό. Το β-καροτένιο,
ένα είδος καροτενοειδών που βρίσκεται κυρίως στα φυτά, χρειάζεται πρώτα
να μετατραπεί σε ενεργό βιταμίνη Α για να χρησιμοποιηθεί από τον
οργανισμό.
Μελέτες έχουν δείξει επανειλημμένα ότι τα αντιοξειδωτικά, όπως η
βιταμίνη Α είναι ζωτικής σημασίας για την καλή υγεία και μακροζωία.
Ευρήματα δείχνουν οφέλη στην υγεία των ματιών, ενίσχυση του
ανοσοποιητικού, και προώθηση της ανάπτυξης των κυττάρων. Συνιστάται η
λήψη αντιοξειδωτικών, όπως η βιταμίνη Α μιας καλά ισορροπημένης
διατροφής πλούσιας σε φρούτα και λαχανικά, και όχι από τα συμπληρώματα.
Τα συμπτώματα της έλλειψης βιταμίνης Α
Η βιταμίνη Α είναι απαραίτητη για τη φυσιολογική όραση, καθώς και τη
σωστή ανάπτυξη των οστών, του υγιούς δέρματος, και την προστασία των
βλεννογόνων μεμβρανών του πεπτικού, του αναπνευστικού, και του
ουροποιητικού συστήματος ενάντια στη μόλυνση. Οι άνθρωποι με μακροχρόνια
δυσαπορρόφηση των λιπών είναι πολύ ευαίσθητοι στην ανάπτυξη ανεπάρκειας
σε βιταμίνη Α.
Η ανεπάρκεια της βιταμίνης Α έχει καταστεί ένα πρόβλημα δημόσιας
υγείας σε περισσότερες από τις μισές χώρες, ιδίως στην Αφρική και τη
Νοτιοανατολική Ασία, και κυρίως επηρεάζονται τα μικρά παιδιά και οι
έγκυες γυναίκες σε χώρες με χαμηλό εισόδημα.
Αυτό μπορεί να είναι ένα σοβαρό πρόβλημα για τα παιδιά, διότι η
έλλειψη της βιταμίνης Α προκαλεί σοβαρές διαταραχές της όρασης και
αυξάνει επίσης τον κίνδυνο σοβαρής ασθένειας σημαντικά. Τα παιδιά μπορεί
να κινδυνεύουν από κοινές λοιμώξεις της παιδικής ηλικίας, όπως οι
διαρροϊκές ασθένειες και η ιλαρά.
Η κακή υγεία των ματιών
Μια ανεπάρκεια της βιταμίνης Α μπορεί να οδηγήσει σε πάχυνση του
κερατοειδούς και τελικά ακόμη και σε τύφλωση. Η κερατομαλάκια, μια
κατάσταση που προέρχεται από σοβαρή ανεπάρκεια της βιταμίνης Α, είναι
μια κατάσταση που συνήθως επηρεάζει και τα δύο μάτια.
Αυτό το είδος της ανεπάρκειας μπορεί να προέρχεται από το διαιτολόγιο,
δηλαδή καθημερινή πρόσληψη της βιταμίνης ή του μεταβολισμού, δηλαδή την
ικανότητα του σώματός σας να την απορροφήσει. Τα πρώιμα συμπτώματα της
κερατομαλάκιας μπορεί να περιλαμβάνουν τύφλωση τη νύχτα και υπερβολική
ξηρότητα των ματιών.
Η όρασή μπορεί να ακολουθείται από τις ρυτίδες, τη νέφωση, και το
μαλάκωμα των κερατοειδών. Αν οι κερατοειδείς συνεχίζουν να μαλακώσουν,
χωρίς τη δέουσα προσοχή και τη θεραπεία, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε
μολυσμένους κερατοειδείς, μια ρήξη, ή εκφυλιστικές αλλαγές του ιστού,
πράγμα που μπορεί να προκαλέσει τύφλωση.
Πρόωρες βλάβες του δέρματος
Η ανεπάρκεια βιταμίνης Α θα οδηγήσει στην ξήρανση, την απολέπιση, και
τη θυλακιώδη πάχυνση του δέρματος. Η κερατινοποίηση του δέρματος, όταν
τα επιθηλιακά κύτταρα χάνουν την υγρασία τους και γίνονται σκληρά και
ξηρά, μπορεί να συμβεί στους βλεννογόνους του αναπνευστικού, του
γαστρεντερικού σωλήνα, και του ουροποιητικού συστήματος.
Οι λοιμώξεις του αναπνευστικού
Οι αναπνευστικές λοιμώξεις μπορεί να συμβούν γιατί η ανοσία του
σώματος μειώνεται από την έλλειψη της βιταμίνης Α. Όσο νεότερος ο
ασθενής, τόσο πιο σοβαρές οι επιπτώσεις μπορεί να είναι. Η καθυστέρηση
της ανάπτυξης και οι λοιμώξεις είναι συχνές μεταξύ των παιδιών, καθώς
και το ποσοστό θνησιμότητας φέρεται να υπερβαίνει το 50% σε παιδιά με
σοβαρή ανεπάρκεια βιταμίνης Α.
Κίνδυνος στην εγκυμοσύνη
Για τις έγκυες γυναίκες,
η ζήτηση βιταμίνης Α είναι υψηλότερη κατά το τελευταίο τρίμηνο. Τις
περισσότερες φορές, οι γυναίκες υποφέρουν από έλλειψη βιταμίνης Α κατά
τη διάρκεια αυτής της περιόδου. Μια έγκυος γυναίκα μπορεί να πάσχει από
τύφλωση τη νύχτα, αν η πρόσληψη της βιταμίνης Α δεν είναι επαρκής.
5 οφέλη της υγείας από επάρκεια της βιταμίνης Α
1. Προστατεύει την υγεία των ματιών
Η βιταμίνη Α είναι ένα κρίσιμο μέρος του μορίου της ροδοψίνης, η
οποία ενεργοποιείται όταν το φως λάμπει στον αμφιβληστροειδή, και
στέλνει ένα σήμα στον εγκέφαλο, η οποία οδηγεί στην όραση. Το
β-καροτένιο, η μορφή της βιταμίνης Α που βρίσκεται στα φυτά, παίζει ρόλο
στην πρόληψη της εκφύλισης της ωχράς κηλίδας, η κύρια αιτία που
σχετίζεται με την τύφλωση.
Σε πρόσφατη μελέτη φάνηκε ότι οι άνθρωποι που διατρέχουν υψηλό
κίνδυνο για τη νόσο, οι οποίοι πήραν μια καθημερινή πολυβιταμίνη που
περιλάμβανε βιταμίνη Α, βιταμίνη C, βιταμίνη Ε, ψευδάργυρο και χαλκό,
είχαν 25 τοις εκατό μειωμένο κίνδυνο προηγμένης εκφύλισης της ώχρας
κηλίδας κατά τη διάρκεια μιας περιόδου έξι ετών.
Μελέτες δείχνουν επίσης ότι σταγόνες βιταμίνη Α στο μάτι είναι αποτελεσματικές για την αγωγή της ξηροφθαλμίας.
Μια άλλη μελέτη που έγινε στις αρχές του 2011, από ερευνητές στο
Πανεπιστήμιο Κολούμπια Medical Center στη Νέα Υόρκη βρήκαν ότι ένα
συνθετικό, αλλοιωμένη μορφή της βιταμίνης Α, μπορεί να είναι σε θέση να
επιβραδύνει την εξέλιξη της νόσου του Stargardt, μια κληρονομική
ασθένεια των ματιών που προκαλεί σοβαρή απώλεια όρασης σε νέους
ανθρώπους.
2. Παρέχει στήριξη του ανοσοποιητικού
Πολλές λειτουργίες του ανοσοποιητικού συστήματος εξαρτώνται από την
επαρκή βιταμίνη Α. Τα γονίδια που εμπλέκονται σε ανοσολογικές αποκρίσεις
ρυθμίζονται από τη βιταμίνη Α, το οποίο σημαίνει ότι είναι απαραίτητη
για την καταπολέμηση σοβαρών παθήσεων, όπως ο καρκίνος και οι αυτοάνοσες
παθήσεις, αλλά και ασθένειες όπως η γρίπη ή το κοινό κρυολόγημα.
Η βήτα-καροτίνη είναι επίσης ένα ισχυρό αντιοξειδωτικό που μπορεί να
βοηθήσει στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος και να αποτρέψει
μια ποικιλία από χρόνιες ασθένειες. Η βιταμίνη Α μπορεί να βοηθήσει
ιδιαίτερα την ανοσία των παιδιών. Μια μελέτη που έγινε στο Λονδίνο
διαπίστωσαν ότι τα συμπληρώματα βιταμίνης Α μειώνουν τη παιδική
θνησιμότητα κατά 24% στις χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος. Η
μελέτη διαπίστωσε επίσης ότι η ανεπάρκεια βιταμίνης Α στα παιδιά
σχετίζεται με αυξημένη ευπάθεια τους σε λοιμώξεις όπως η διάρροια και η
ιλαρά.
Μια άλλη μελέτη που διεξήχθη από το κολομβιανό σύστημα κοινωνικής
ασφάλισης που αφορά την υγεία έδωσε σε100.000 παιδιά βιταμίνη Α ως
συμπλήρωμα, τα οποία συνήθως δεν έπαιρναν κανένα. Διαπίστωσαν ότι υπήρξε
μια αναμενόμενη εξοικονόμηση ιατρικών εξόδων, των $ 340.306.917, λόγω
του πλήθους των γεγονότων που αφορούν την διάρροια (4268) και την
ελονοσία (76), και νοσηλείας, που μειώθηκαν λόγω των συμπληρωμάτων. Αυτή
η μελέτη κατέληξε στο συμπέρασμα ότι θα ήταν οικονομικά αποδοτικό να
χρησιμοποιούν συμπληρώματα βιταμίνης Α για τη θεραπεία αυτών των
ιατρικών θεμάτων σε παιδιά.
3. Μάχεται των φλεγμονών
Η βιταμίνη Α έχει αντιοξειδωτικές ιδιότητες που εξουδετερώνουν τις
ελεύθερες ρίζες στο σώμα που προκαλούν κυτταρικές βλάβες. Η βιταμίνη Α
μπορεί να αποτρέψει τα κύτταρα από το να γίνουν υπερδραστήρια. Όταν το
ανοσοποιητικό σύστημα αντιδρά υπερβολικά σε πρωτεΐνες των τροφίμων, αυτό
είναι που δημιουργεί τις τροφικές αλλεργίες και τελικά φλεγμονή. Η
πρόσληψης της βιταμίνης Α μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο ορισμένων τύπων
αλλεργιών τροφίμων, επειδή συμβάλλει στην πρόληψη της επικίνδυνης αυτής
υπερβολικής αντίδρασης.
Μειωμένα επίπεδα φλεγμονής συσχετίζονται επίσης με χαμηλότερο κίνδυνο
για νευροεκφυλιστικές νόσους όπως η νόσος Αλτσχάιμερ και η νόσος του
Πάρκινσον.
4. Υποστηρίζει την υγεία του δέρματος και την ανάπτυξη των κυττάρων
Η βιταμίνη Α είναι αναγκαία για την επούλωση των πληγών του δέρματος
και την εκ νέου ανάπτυξή του. Είναι απαραίτητη για την υποστήριξη όλων
των επιθηλιακών κυττάρων (δέρμα), τόσο εσωτερικά όσο και εξωτερικά και
είναι μια ισχυρή βοήθεια στην καταπολέμηση του καρκίνου του δέρματος. Η
βιταμίνη είναι απαραίτητη για το σχηματισμό γλυκοπρωτεΐνων, ένας
συνδυασμός σακχάρου και πρωτεΐνης, τα οποία βοηθούν τα κύτταρα να
συνδέονται μεταξύ τους σχηματίζοντας μαλακούς ιστούς.
Μια ανεπάρκεια της βιταμίνης Α μπορεί να οδηγήσει σε κακή χροιά, όπως
προκύπτει από μελέτες που αποδεικνύουν ότι η βιταμίνη Α μπορεί να
καταπολεμήσει την ακμή και να βελτιώσει τη γενική υγεία του δέρματος. Η
βιταμίνη Α μπορεί επίσης να συμβάλει στα υγιή μαλλιά.
5. Βοηθά στη πρόληψη του καρκίνου
Σύμφωνα με μια μελέτη που διεξήχθη στο Πανεπιστήμιο του York, η
πρόσληψη βιταμίνης Α μπορεί να βοηθήσει τη θεραπεία πολλών μορφών
καρκίνου, χάρη στην ικανότητα της βιταμίνης να ελέγχει τα κακοήθη
κύτταρα στο σώμα. Επί του παρόντος είναι κατανοητό ότι το ρετινοϊκό οξύ
παίζει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη και διαφοροποίηση των κυττάρων,
καθώς και τη θεραπεία του καρκίνου.
Οι καρκίνοι του πνεύμονα, του προστάτη, του μαστού, των ωοθηκών, της
ουροδόχου κύστης, του στόματος και του δέρματος έχει αποδειχθεί ότι
καταστέλλονται με ρετινοϊκό οξύ. Μια άλλη μελέτη που συλλέγονται
πολυάριθμες αναφορές που αποδεικνύουν τα ευρήματα του ρετινοϊκού οξέος
σε μελάνωμα, ηπάτωμα, καρκίνο του πνεύμονα, καρκίνο του μαστού, και του
καρκίνου του προστάτη. Οι ερευνητές βρήκαν νέα στοιχεία που δείχνουν ότι
οι μοριακοί μηχανισμοί σε ρετινοϊκό οξύ μπορεί να ελέγχουν τη μοίρα των
καρκινικών κυττάρων.
Δεδομένου ότι οι υψηλές δόσεις του ρετινοϊκού οξέος μπορεί να
οδηγήσει σε κυτταροτοξικότητα, που σημαίνει ότι μπορεί να είναι τοξική
για τα κύτταρα, γι 'αυτό είναι πιθανώς καλύτερο χρησιμοποιείται ως
δυνητικό συμπλήρωμα στην καθημερινή διατροφή ενός ατόμου για την πρόληψη
ή την καταστολή της εξέλιξης του καρκίνου.
Λάβετε υπόψη ότι είναι πάντα καλύτερο να πάρετε τη βιταμίνη Α από
φυσικές πηγές, όπως τα τρόφιμα, και όχι από συμπληρώματα βιταμίνης Α με
τις ελπίδες της πρόληψης ασθενειών, όπως και το περισσότερο δεν είναι
απαραίτητα και το καλύτερο.
Καλύτερες πηγές βιταμίνης Α
Οι καλύτερες πηγές βιταμίνης Α είναι: το συκώτι, τα καρότα, η
γλυκοπατάτα, το λάχανο, το σπανάκι, το μαρούλι, τα βερίκοκα, το
μπρόκολο, το πεπόνι και η κόκκινη πιπεριά.
Συνιστώμενη Ημερήσια Πρόσληψη της βιταμίνης Α
Οι περισσότεροι άνθρωποι παίρνουν αρκετή βιταμίνη Α από τη διατροφή
τους, αλλά αν έχετε μια ανεπάρκεια βιταμίνης Α, τότε ο γιατρός σας
μπορεί να προτείνει τα συμπληρώματα βιταμίνης Α. Τα άτομα με ασθένειες,
όπως διαταραχές του πεπτικού συστήματος, ή πολύ κακή διατροφή, μπορεί να
χρειαστούν ένα συμπλήρωμα για να πάρουν τη συνιστώμενη ημερήσια
πρόσληψη για τη βιταμίνη Α. Η συνιστώμενη διαιτητική πρόσληψη σε
βιταμίνη Α είναι ως εξής:
Παιδιά:
1-3 ετών: 300 mcg / ημέρα
4-8 ετών: 400 mcg / ημέρα
9-13 ετών: 600 mcg / ημέρα
Γυναίκες:
14 ετών και άνω: 700 mcg / ημέρα
Όταν έγκυος: 750 - 770 mcg / ημέρα
Όταν το θηλασμό: 1,200-1,300 mcg / ημέρα
Άντρες:
14 ετών και άνω: 900 mcg / ημέρα
πηγή: diaitologoi-thessaloniki.gr