Στην τελική ευθεία έχει μπει πλέον το άνοιγμα του ιδιοκτησιακού καθεστώτος των φαρμακείων, με την κυβέρνηση να εμφανίζεται αποφασισμένη τo επόμενο διάστημα -ενδεχομένως την ερχόμενη εβδομάδα- να κλείσει αυτή την «εκκρεμότητα» έναντι των δανειστών. Σύμφωνα με πληροφορίες, το σενάριο στο οποίο φαίνεται να καταλήγει η κυβέρνηση είναι να μπορεί να ανοίξει φαρμακείο οποιοδήποτε φυσικό ή νομικό πρόσωπο εκτός των ανώνυμων εταιρειών, να υπάρχει υποχρεωτικά υπεύθυνος φαρμακοποιός καθώς και να μπει ένα όριο στον αριθμό των φαρμακείων που μπορεί να ανοίξει κάποιος. Το άνοιγμα του ιδιοκτησιακού, που είναι ένα από τα 48 προαπαιτούμενα, θα γίνει με κοινή απόφαση των υπουργών Υγείας και Οικονομίας, όπως ορίζει ο νόμος που ψηφίστηκε στις 14 Αυγούστου 2015.
Στην Ελλάδα, από την αρχή της κρίσης, ο αριθμός των ιδιωτικών φαρμακείων και ο τζίρος τους βαίνουν μειούμενοι. Σύμφωνα με κλαδική μελέτη για τα φαρμακεία (εταιρεία Stochasis), στα τέλη του 2014 λειτουργούσαν στη χώρα 9.700 φαρμακεία, έναντι περίπου 11.000 προ κρίσης. Είναι ενδεικτικό ότι ο αριθμός των φαρμακείων από την αρχή της κρίσης έως το τέλος του 2014 μειώθηκε κατά περίπου 800 στην Αττική. Εκτιμάται ότι τα συστεγαζόμενα φαρμακεία αποτελούν περίπου το 10% του συνόλου. Στα ελληνικά ιδιωτικά φαρμακεία εργάζονται -συμπεριλαμβανομένων των φαρμακοποιών- περί τις 30.000 άτομα. Με ελεύθερο ωράριο εκτιμάται ότι λειτουργούν σήμερα περίπου 4.000 φαρμακεία σε όλη την Ελλάδα. Το 2014 η αγορά των φαρμακείων (φάρμακα και παραφαρμακευτικά προϊόντα) υπολογίζεται σε 4,8 δισεκατομμύρια ευρώ για το 2014, όταν το 2009 εκτιμάται ότι ήταν 7,9 δισ. ευρώ.
Το άνοιγμα του ιδιοκτησιακού καθεστώτος των φαρμακείων και σε μη φαρμακοποιούς βρίσκει απολύτως αντίθετο τον Πανελλήνιο Φαρμακευτικό Σύλλογο που αντιπροτείνει το γερμανικό μοντέλο (ιδιοκτήτης μόνο φαρμακοποιός). Σαφή στάση υπέρ της θέσης αυτής έχει πάρει προς το παρόν μόνο ο πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας Βαγγέλης Μεϊμαράκης. Ο ΠΦΣ αναζητεί συμμάχους στο εξωτερικό σε μια προσπάθεια να ασκήσει πιέσεις απευθείας στις Βρυξέλλες. Την περασμένη Τετάρτη, σε συνάντηση στο Βερολίνο με τους εκπροσώπους του γερμανικού και του αυστριακού συλλόγου, το προεδρείο του ΠΦΣ απέσπασε τη στήριξή τους. Σε ανακοίνωσή του, ο πρόεδρος της ABDA (γερμανικός φαρμακευτικός σύλλογος) τόνισε ότι η εμπειρία από τις χώρες που δεν έχουν ρυθμισμένο το επάγγελμα καταδεικνύει πως η απελευθέρωση των φαρμακευτικών συστημάτων επιδεινώνει το σύστημα διανομής φαρμάκων.
Ανομοιογένεια στην Ε.Ε.
Πάντως, στο ιδιοκτησιακό υπάρχει ανομοιογένεια μεταξύ των χωρών της Ευρώπης. Εως τέλος του 2014, στην Ευρώπη δυνατότητα να κατέχουν και μη φαρμακοποιοί φαρμακείο υπήρχε σε 14 χώρες (Βέλγιο, Βουλγαρία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ιρλανδία, Κροατία, Μάλτα, Ολλανδία, Ουγγαρία, Πολωνία, Πορτογαλία, Ρουμανία, Σλοβακία, Σουηδία και Τσεχία). Οι μόνοι περιορισμοί που απαντώνται σε αυτές τις χώρες αφορούν τον αριθμό των φαρμακείων που μπορεί να έχει κάποιος ή στον «αποκλεισμό» από την ιδιοκτησία γιατρών και φαρμακευτικών εταιρειών.
Αντίθετα, σε 13 χώρες της Ευρώπης υπάρχουν περιορισμοί στο ιδιοκτησιακό. Π.χ. στη Γερμανία, το φαρμακείο ανήκει μόνο σε φαρμακοποιό ή σε συνεταιρισμό φαρμακοποιών. Κάθε φαρμακοποιός μπορεί να έχει έως τέσσερα φαρμακεία. Συνολικά λειτουργούν 20.500 φαρμακεία και ένα φαρμακείο αναλογεί σε περίπου 3.950 κατοίκους.
Η Ελλάδα είχε το 2014 τη μικρότερη αναλογία κατοίκων ανά φαρμακείο: μόλις 1.030 κάτοικοι ανά φαρμακείο. Στον αντίποδα είναι η Δανία, όπου ένα φαρμακείο αναλογεί σε 17.800 κατοίκους.
Στην Αυστρία, φαρμακεία ανήκουν σε φαρμακοποιούς ή συνεταιρισμούς στους οποίους ο φαρμακοποιός έχει ποσοστό 51%. Στην Ουγγαρία, το επάγγελμα του φαρμακοποιού «ξανακλείνει». Από τη δυνατότητα οποιοσδήποτε να ανοίγει φαρμακείο, το 2017 θα πρέπει τα φαρμακεία να ανήκουν τουλάχιστον κατά 51% στον φαρμακοποιό. Στην Ιταλία, λειτουργούν 18.200 φαρμακεία εκ των οποίων τα 1.600 είναι δημοτικά και μπορούν να τα διαχειρίζονται εταιρείες. Το ιδιωτικό φαρμακείο στην Ιταλία ανήκει μόνο σε φαρμακοποιούς ή σε συνεργασίες και συνεταιρισμούς μεταξύ των φαρμακοποιών. Προωθείται σχέδιο ανοίγματος του επαγγέλματος, που τουλάχιστον προς το παρόν έχει προκαλέσει ενδοκυβερνητική διαμάχη.
Πέννυ Μπουλουτζα