Στα τέλη του 2019, ένα νέο στέλεχος κοροναϊού αναγνωρίστηκε ως αίτιο κρουσμάτων πνευμονίας στο Wuhan στην Κίνα. Η μετάδοση του ιού υπήρξε ραγδαία, η επιδημία εξαπλώθηκε αρχικά σε όλη την Κίνα και στη συνέχεια και σε όλες σχεδόν τις ηπείρους, λαμβάνοντας πλέον τον χαρακτηρισμό της «πανδημίας» (Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, 11.03.2020). Πριν λίγες ημέρες, η Διεθνής Ομοσπονδία Διαβήτη (IDF) έστειλε οδηγίες για άτομα με σακχαρώδη διαβήτη (ΣΔ), οι οποίες αναρτήθηκαν άμεσα στον ιστότοπο της Ελληνικής Διαβητολογικής Εταιρείας
Τρόποι μετάδοσης – Συμπτώματα – Ομάδες υψηλού κινδύνου
Ο κορωνοϊός μεταδίδεται με δυο τρόπους:(1) Από το ένα άτομο στο άλλο μέσω σταγονιδίων που βγαίνουν από το στόμα με την ομιλία, τον βήχα ή το φτέρνισμα, ή κατά την σωματική επαφή (πχ αγκαλιάσματα, φιλιά, χειραψίες).
(2) Με το άγγιγμα μολυσμένης επιφάνειας (πχ τραπέζι, πόμολο πόρτας) και στη συνέχεια τα χέρια στο στόμα, τη μύτη ή τα μάτια.
Ο χρόνος επιβίωσής του στις επιφάνειες είναι συνήθως περί τις 2 ώρες, αλλά μπορεί να είναι πολύ μεγαλύτερος σε χαμηλές θερμοκρασίες και υψηλή υγρασία περιβάλλοντος (σε πάνω από 30°C ζει πολύ λιγότερο).
Ο χρόνος επώασης (από την μόλυνση μέχρι την εμφάνιση συμπτωμάτων) είναι συνήθως γύρω στις 5 ημέρες, μπορεί όμως να φθάσει και τις 14 ημέρες.
Ο ιός εξουδετερώνεται στις επιφάνειες με τη χρήση αλκοολούχου (άνω του 40%) διαλύματος.
Συνήθως πρόκειται για ήπια νόσο και το 98% όσων μολύνονται επιβιώνουν. Από τα άτομα που νοσούν, πάνω από 80% εμφανίζουν ήπια συμπτώματα όμοια με του κοινού κρυολογήματος (καταρροή, βήχας, πονόλαιμος, πονοκέφαλος, ανεξήγητη κούραση, πυρετός) και μπορούν να αναρρώσουν στο σπίτι.
Σε ποσοστό ~14% ο ιός εισβάλει βαθύτερα στους πνεύμονες και προκαλεί πνευμονία με σοβαρότερα συμπτώματα (δύσπνοια). Σε ποσοστό όμως ~5% η κατάσταση μπορεί να γίνει κρίσιμη με εμφάνιση αναπνευστικής ανεπάρκειας, σήψης και ανεπάρκειας λειτουργίας όλων των ζωτικών οργάνων. Η σοβαρότητα της νόσου είναι συνήθως μεγαλύτερη σε άτομα που έχουν και άλλα προβλήματα υγείας, συγκεκριμένα στους ηλικιωμένους και όσους πάσχουν από καρδιαγγειακή νόσο, χρόνια νοσήματα των πνευμόνων, υπέρταση και ΣΔ (όπως και με την γρίπη).
Σακχαρώδης διαβήτης
Τα άτομα με διαβήτη είναι πιο ευάλωτα στις λοιμώξεις και έχουν 2-3 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο να νοσήσουν από τον κορωνοϊό, ανεξάρτητα από το αν συνυπάρχουν ή όχι άλλα προβλήματα υγείας.
Σύμφωνα με μήνυμα του Προέδρου του IDF Καθηγητή Andrew Boulton, και για λόγους άγνωστους μέχρι σήμερα, η νόσηση από τον κορωνοϊό φαίνεται ότι εξελίσσεται σχετικά ήπια στα νεότερα άτομα και ιδίως στα παιδιά με ΣΔ τύπου 1.
Σε γενικές γραμμές, παράγοντες οι οποίοι αυξάνουν τον κίνδυνο νόσησης στα άτομα με διαβήτη είναι η κακή γλυκαιμική ρύθμιση (η υπεργλυκαιμία αποδυναμώνει το ανοσοποιητικό σύστημα), η μεγάλη διάρκειά του, η έντονη παχυσαρκία, η μεγάλη ηλικία, το κάπνισμα και η παρουσία χρόνιων επιπλοκών της νόσου (κυρίως από το καρδιαγγειακό σύστημα και τους νεφρούς).
Με αυτό το σκεπτικό, τα προληπτικά μέτρα που πρέπει να ληφθούν για προφύλαξη από τον κοροναϊό στηρίζονται στην «κοινή λογική»:
(1) Η καλή γλυκαιμική ρύθμιση, η φυσική δραστηριότητα/άσκηση και η κατανάλωση τροφών ή ροφημάτων πλούσιων σε αντιοξειδωτικά (όπως φρούτα, λαχανικά, πράσινο τσάι) ενισχύουν την επάρκεια του ανοσοποιητικού συστήματος στην άμυνα του οργανισμού.
(2) Συχνό πλύσιμο των χεριών με σαπούνι και νερό ή χρήση αλκοολούχου διαλύματος ειδικά πριν το φαγητό και μετά από επίσκεψη σε δημόσιους χώρους. Αποφυγή επαφών ή διατήρηση απόστασης (το λιγότερο 1 μέτρο) από ανθρώπους που έχουν συμπτώματα ή νοσούν εμφανώς. Κάλυψη της μύτης ή του στόματος με χαρτομάντιλο μιας χρήσης σε βήχα ή φτάρνισμα και στη συνέχεια απόρριψη του σε κάδο.
(3) Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας δεν συστήνει τη χρήση απλής χειρουργικής μάσκας στην κοινότητα σε όσους δεν έχουν συμπτώματα αναπνευστικού, ακόμα και σε περιοχές με κρούσματα κορωνοϊού. Η χρήση μάσκας δεν μειώνει την σημασία των άλλων γενικών μέτρων πρόληψης της νόσου και μπορεί να οδηγήσει σε περιττό κόστος και προβλήματα προμηθειών.
(4) Διασφάλιση ότι υπάρχει άμεση πρόσβαση στα τηλέφωνα επείγουσας επικοινωνίας σε περίπτωση ασθένειας και οι ποσότητες φαρμάκων (ιδίως ινσουλίνης) και αναλωσίμων για τον αυτοέλεγχο της γλυκόζης είναι επαρκείς, ώστε να μην χρειαστεί έξοδος από το σπίτι.
(5) Περιορισμός των μη απαραίτητων επαφών και μετακινήσεων, ιδιαίτερα σε περιπτώσεις όπου συναθροίζονται περισσότερα από 4-5 άτομα.
Εάν εκδηλωθεί νόσος και παρουσιαστούν συμπτώματα (ιδιαίτερα από το αναπνευστικό) να ενημερωθεί πρώτα ο θεράπων ιατρός πριν από την μετάβαση στο νοσοκομείο. Εάν δεν είναι δυνατή η επικοινωνία με τον θεράποντα, υπάρχει η δυνατότητα επικοινωνίας με τον ΕΟΔΥ στο τετραψήφιο τηλέφωνο 1135. Αν δοθούν τελικά οδηγίες παραμονής στο σπίτι, πρέπει να παρεμποδισθεί η μετάδοση του ιού σε όσους ζουν μαζί ή στους επισκέπτες.
Πέρα από τον ύπνο σε διαφορετικό δωμάτιο ή ξεχωριστό κρεβάτι και τη χρήση μάσκας, σημαντικό είναι να μην μοιράζονται τα σκεύη φαγητού (κουταλάκια, μαχαιροπήρουνα κλπ). Μετά το πλύσιμο των χεριών (το οποίο πρέπει να είναι σχολαστικό) καλό είναι να χρησιμοποιούνται χάρτινες πετσέτες μιας χρήσης. Εάν αυτό δεν είναι εφικτό, πρέπει να έχουν τη δική τους πετσέτα την οποία αλλάζουν όταν μουσκέψει (ο κορωνοϊός αγαπάει την υγρασία).
Όπως με όλες τις ιώσεις, στη νόσηση από τον κορωνοϊό μπορεί να παρατηρηθεί απορρύθμιση του γλυκαιμικού ελέγχου. Σε τέτοιες περιπτώσεις απαιτείται άμεση επικοινωνία με τον θεράποντα ιατρό, διότι αυξάνονται οι ανάγκες του οργανισμού σε ινσουλίνη και χρειάζεται κατάλληλη τροποποίηση της φαρμακευτικής αγωγής και της διατροφής.
Γενικοί κανόνες είναι:
(1) Επιβάλλεται επαρκής ενυδάτωση (τουλάχιστον μισό ποτήρι νερό κάθε ώρα) για την διατήρηση τόσο του κυκλοφορικού συστήματος όσο και του μεταβολισμού των κυττάρων σε καλή κατάσταση.
(2) Συχνός έλεγχος των επιπέδων της γλυκόζης στο τριχοειδικό αίμα με τις συσκευές αυτομέτρησης και προσπάθεια διατήρησης τους σε αποδεκτά επίπεδα (80-180mg/dl) με τις οδηγίες του θεράποντος ιατρού.
(3) Σε άτομα με διαβήτη τύπου 1, αλλά και τύπου 2 που ρυθμίζονται με σχήματα ινσουλινοθεραπείας, απαραίτητος είναι ο έλεγχος για παρουσία κετονών στο τριχοειδικό αίμα. Η αύξηση των κετονών υποδηλώνει εκτροπή του μεταβολισμού σε καύση λίπους αντί γλυκόζης και μπορεί να οδηγήσει σε οξέωση.
(4) Για τα άτομα με ΣΔ τύπου 2 που λαμβάνουν αντιδιαβητικές αγωγές και είναι καλά ρυθμισμένοι, τα αποθέματα της ινσουλίνης στο πάγκρεας είναι σχετικά επαρκή και συνήθως δεν δημιουργούνται σοβαρά προβλήματα κατά τη διάρκεια οξείας νόσου.
Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται αν στα θεραπευτικά σχήματα υπάρχουν αναστολείς SGLT2 (δαπαγλιφλοζίνη, εμπαγλιφλοζίνη, καναγλιφλοζίνη). Τα φάρμακα αυτά πρέπει να διακόπτονται άμεσα με την εμφάνιση της οξείας νόσου και να ξαναρχίζουν μετά την αποδρομή της. Η κατηγορία αυτή των φαρμάκων είναι εξαιρετικά δραστική στην ρύθμιση του ΣΔ και χρησιμοποιείται πλέον ευρύτατα (συχνά στο ίδιο χάπι μαζί με τη μετφορμίνη).
(5) Οδηγίες για την αντιμετώπιση του διαβήτη στην οξεία νόσηση υπάρχουν στις «Κατευθυντήριες Οδηγίες για την Διαχείριση των Ατόμων με Σακχαρώδη Διαβήτη» της Ελληνικής Διαβητολογικής Εταιρείας, με ελεύθερη πρόσβαση στο site.
Τέλος, εξαιρετικά σημαντικό είναι να ακολουθούνται πιστά οι οδηγίες του Υπουργείου Υγείας για τον περιορισμό της εξάπλωσης του κορωνοϊού. Η διαχείριση της νέας και δυνητικά επικίνδυνης αυτής επιδημίας, σε ατομικό ή συλλογικό επίπεδο, είναι ευθύνη όλων μας.
πηγή: iatronet