Η κύρωση από τη Βουλή της Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου της 10ης Αυγούστου βρίσκει την Χώρα μας να συνεχίζει τον αγώνα για τον έλεγχο της πανδημίας από το Covid-19.
Ένα αγώνα που ξεκίνησε τον Μάρτιο και στον οποίο οι Έλληνες Φαρμακοποιοί έδωσαν από τη πρώτη στιγμή αποφασιστική παρουσία και συνδρομή.
Κράτησαν τα φαρμακεία ανοικτά μέσα στο lockdown, εξασφάλισαν αδιαλείπτως για όλους τους πολίτες τα φάρμακα τους και τα αναγκαία υγειονομικά υλικά προστασίας από τον κορωνοϊό. Επιπλέον στήριξαν τους πολίτες με ενημέρωση και οδηγίες για το τι έπρεπε να κάνουν για την διαχείριση της πανδημίας.
Η υπό ψήφιση ΠΝΠ περιλαμβάνει ρυθμίσεις που έχουν ήδη εφαρμοστεί και αφορούν τη στήριξη πληττόμενων κλάδων της οικονομίας, των εργαζομένων σε αυτούς, τη στήριξη του Εθνικού Συστήματος Υγείας με προσωπικό αλλά και τις αναγκαίες προμήθειες υλικών κ.ο.κ.
Η θέση μας σε όλες αυτές τις ρυθμίσεις στήριξης είναι θετική.
Ειδικότερες όμως αναφορές και παρατηρήσεις θα κάνω για το άρθρο 16 «Τρόπος Διάθεσης Αντιβιοτικών Φαρμάκων».
Το άρθρο αυτό είναι πολύ σημαντικό και συνδέεται άμεσα με το τόσο μείζον όσο και διαχρονικό πρόβλημα της φαρμακευτικής περίθαλψης στη χώρα μας, αυτό της υπερκατανάλωσης αντιβιοτικών.
Μπορεί να μην συνδέεται άμεσα με την πανδημία του Covid-19, όμως η εισαγωγή και η ψήφισή του είναι αναγκαία , σημαντική και από μακρού αναμενόμενη.
Είναι κοινός τόπος μεταξύ των επιστημόνων υγείας ότι τα αντιβιοτικά αποτελούν ένα από τα σημαντικότερα μέσα στη σύγχρονη θεραπευτική. Είναι επίσης γνωστό ότι η αλόγιστη χρήση των αντιβιοτικών είναι αυτή που στρέφει τα μικρόβια στο να αναπτύξουν αντοχή στα αντιβιοτικά καθιστώντας τα με αυτόν τον τρόπο ανενεργά. Το πρόβλημα αυτό εντείνεται καθώς ο ρυθμός ανάπτυξης αντοχής στα αντιβιοτικά είναι κατά πολύ μεγαλύτερος από το ρυθμό ανάπτυξης νέων αντιβιοτικών από την επιστημονική κοινότητα. Έτσι σήμερα καταγράφονται όλο και πιο συχνά πολυανθεκτικά μικροβιακά στελέχη.
Σήμερα, διανύοντας μια πανδημία για την οποία δεν υπάρχει αποτελεσματική φαρμακευτική θεραπεία καταλαβαίνουμε πλέον στην πράξη πώς περίπου θα μπορούσε να είναι η πραγματικότητα σε συνθήκες απουσίας αποτελεσματικών αντιβιοτικών, κατάσταση την οποία η ανθρωπότητα είχε λίγο – πολύ ξεχάσει τις τελευταίες δεκαετίες.
Σκεπτόμενοι αυτά οι Έλληνες φαρμακοποιοί εδώ και αρκετά χρόνια προσπαθήσαμε μέσα από εκπαιδευτικά και ενημερωτικά προγράμματα να βελτιώσουμε την κατάσταση, ευαισθητοποιώντας τους συναδέλφους όλης της χώρας αλλά και το κοινό σε σχέση με την ορθή χρήση των αντιβιοτικών και τελικά προτείνοντας στο υπουργείο υγείας τη νομοθέτηση και εφαρμογή σειράς μέτρων αντιμετώπισης του προβλήματος.
Είναι χαρακτηριστικό ότι πλήθος μελετών φέρνουν τη χώρα μας στην υψηλότερη θέση στην Ευρώπη αλλά και στον κόσμο αναφορικά με τη μικροβιακή αντοχή.
Η Χώρα μας σύμφωνα με έρευνα του Ευρωπαϊκού Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης (ECDC) τον Νοέμβριο του 2019, εμφανίζεται να έχει σχεδόν διπλάσια χρήση αντιβιοτικών σε σύγκριση με το μέσο όρο που ισχύει στην ΕΕ
Είναι σταθερά πρώτη χώρα στην κατανάλωση αντιβιοτικών, με 33,85 ημερήσιες καθορισμένες δόσεις ανά 1000 κατοίκους και ακολουθούν:
- Ρουμανία με 28,5
- Κύπρος με 27,4
- Ιταλία με 26,62
Στον αντίποδα η Ολλανδία με 9,78!!!
Μόνο στην ΕΕ υπολογίζεται ότι 33.000 ασθενείς πεθαίνουν ετησίως ως αποτέλεσμα λοιμώξεων από πολυανθεκτικά παθογόνα. Ο αριθμός αυτός ανέρχεται σε 700.000 σε παγκόσμιο επίπεδο.
Η υπερκατανάλωση αντιβιοτικών στην Ελλάδα συνδέεται άμεσα με μεγάλα ποσοστά θανάτων από ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις, ως αποτέλεσμα της μικροβιακής αντοχής.
Αναλύοντας όμως τα προβλήματα αυτά, μπορεί κανείς να εντοπίσει τους παράγοντες που ευθύνονται γι’ αυτό το φαινόμενο:
- Η ενημέρωση του κοινού αλλά και η εκπαίδευση των πολιτών αναφορικά με την ορθή χρήση των αντιβιοτικών είναι στα χαμηλότερα επίπεδα συγκριτικά με τις υπόλοιπες Ευρωπαϊκές χώρες. Αυτό δημιουργεί το – διαχρονικά καταγεγραμμένο στη βιβλιογραφία φαινόμενο – της προκλητής ζήτησης αντιβιοτικών. Οι ασθενείς πιέζουν ασφυκτικά Ιατρούς και Φαρμακοποιούς να τους χορηγήσουν αντιβιοτικά με αποτέλεσμα – και λόγω του κανονιστικού κενού που υφίστατο – οι επαγγελματίες υγείας να ενδίδουν κάποιες φορές στην πίεση.
- Οι φαρμακοποιοί της χώρας ως τμήμα της αλυσίδας διάθεσης των αντιβιοτικών συμμετέχουν σε ποσοστό 6% στην υπερβάλλουσα χρήση αντιβιοτικών, όταν όλοι οι υπόλοιποι παράγοντες συνταγογράφησης συμμετέχουν κατά 92%. Επιπλέον τα τελευταία χρόνια μετά και τις παρεμβάσεις του ΠΦΣ το ποσοστό αυτό παρουσιάζει ρυθμό ετήσιας μείωσης της τάξης του 11%.
Λαμβάνοντας λοιπόν υπόψιν τα παραπάνω στοιχεία, τα οποία να σημειωθεί ότι αφορούν πόρισμα του Ευρωβαρόμετρου του 2018 (μελέτη που δεν διενεργήθηκε ούτε από Έλληνες φαρμακοποιούς ούτε από Έλληνες Ιατρούς και ως εκ τούτου έχει το τεκμήριο της αντικειμενικότητας) η πρόσφατη ΠΝΠ αποτελεί λύση σε ένα μεγάλο μέρος του προβλήματος καθώς λαμβάνει μέτρα ελαχιστοποίησης των παραβατικών συμπεριφορών και επιβάλει την εισαγωγή πρωτοκόλλων συνταγογράφησης για τους ιατρούς οπότε ελπίζουμε να συμβάλλει καθοριστικά και στην λελογισμένη συνταγογράφηση.
Η εξέλιξη αυτή αποτελεί τεράστια θεσμική καινοτομία για την Ελλάδα:
- Βάζει τροχοπέδη στην υπερβολική χρήση των αντιβιοτικών, φαινόμενο επικίνδυνο, αφού μπορεί να οδηγήσει μακροπρόθεσμα στην αποδυνάμωση της δράσης των αντιβιοτικών
- Ενισχύει τον εξορθολογισμό και την αποτελεσματικότητα του Συστήματος Υγείας, αφού η καταγραφή από τους φαρμακοποιούς της ανά πολίτη και συνολικά ανά την Επικράτεια χρήσης αντιβιοτικών, και μάλιστα με ηλεκτρονικό τρόπο και σε πραγματικό χρόνο, παρέχει πλέον διαφανή εικόνα της κατά περίπτωση, αλλά και της συνολικής ανά την Επικράτεια, αναγκαίας χρήσης αντιβιοτικών, παράμετρος ζωτική της αξιολόγησης της γενικής εικόνας της υγείας του πληθυσμού, αλλά και προσφέρουσα κρίσιμα δεδομένα για επιδημιολογική επεξεργασία, που μπορούν να ενισχύσουν τις πολιτικές πρόληψης υγείας πανελλαδικά.
Ιδιαίτερη μνεία θα μου επιτρέψετε να κάνω κύριε Πρόεδρε, στην παράγραφο 4 του άρθρου 16, που αναφέρεται στην κατάρτιση θεραπευτικών πρωτοκόλλων συνταγογράφησης κατά των λοιμώξεων. Η διατύπωση της παραγράφου σε ενεστώτα διαρκείας δεν δεσμεύει το Υπουργείο χρονικά και εγείρει φόβους, ότι το πολύ σημαντικό θέμα των πρωτοκόλλων θα χρονίσει. Και αυτό θα είναι τροχοπέδη για ένα νομοθέτημα τόσο σημαντικό.
Και αυτό γιατί η υποχρεωτικότητα της συνταγογράφησης που καθιερώνεται για τη λήψη αντιβιοτικών, θα υπονομεύεται δυνητικά από φαινόμενα αχρείαστης συνταγογράφησης όσο δεν εισάγονται τα θεραπευτικά πρωτόκολλα.
Γι αυτό θα ήταν πολύ σημαντικό κύριε Πρόεδρε, εάν έχετε κάποιο χρονοδιάγραμμα δεσμευτικό για την υλοποίηση της παραγράφου 4.
Χρειάζεται ειλικρινής συνεργασία και διάλογος μεταξύ όλων των εμπλεκομένων στο χώρο της υγείας ώστε να αντιμετωπιστεί αυτό το πρόβλημα. Η πρότασή μας για τη δημιουργία επιτροπής επίβλεψης της χρήσης αντιβιοτικών είναι σε αυτήν την κατεύθυνση. Θα χρειαστούν περαιτέρω μέτρα, διορθώσεις και δράσεις καθώς το πρόβλημα είναι πολύπλοκο όσο και σημαντικό.
Εφιστώ επίσης την προσοχή στο κομμάτι της εκπαίδευσης του κοινού. Μπορεί να ακούγεται θεωρητικό ή ασαφές όμως , όπως φαίνεται στη διεθνή βιβλιογραφία, η όποια λύση προϋποθέτει υψηλό επίπεδο γνώσης της κοινωνίας σχετικά με το πρόβλημα για την ορθή χρήση των αντιβιοτικών.
Αποτελεί πεποίθηση μας ότι η ενημέρωση για την ορθή χρήση των αντιβιοτικών πρέπει να αρχίσει από τα σχολεία. Ήδη δύο Φαρμακευτικοί Σύλλογοι, σε συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας αλλά και άλλους φορείς της περιοχής, μπήκαν στην τάξη και ενημέρωσαν μαθητές Γυμνασίου & Λυκείου για την ορθή χρήση των φαρμάκων. Μόνο σε ένα νομό πραγματοποιήθηκαν 35 ομιλίες σε 6.500 μαθητές.
Η δράση με την επωνυμία «Το φάρμακο Ίαμα και Δηλητήριο» συνοδευόταν από διανομή έγχρωμου ενημερωτικού φυλλαδίου σε 100.000 αντίτυπα που μοιράστηκαν σε όλο τον Νομό.
Τα αποτελέσματα της δράσης αυτής ήταν εντυπωσιακά και αξιολογούνται από τον ΠΦΣ για αντίστοιχη δράση εθνικής εμβέλειας.
Ο Πανελλήνιος Φαρμακευτικός Σύλλογος ως υπεύθυνος σύμβουλος της πολιτείας αναφορικά με το κοινωνικό αγαθό που λέγεται φάρμακο, εκπροσωπώντας 11.000 επιστήμονες υγείας από άκρη σε άκρη αυτού του τόπου δηλώνει ότι θα σταθεί αρωγός στην επιτυχία της πρωτοβουλίας αυτής.
Κλείνοντας θα ήθελα να τονίσω ότι ο Κλάδος των Φαρμακοποιών ήταν και συνεχίζει να είναι σταθερά προσηλωμένος στην υποχρεωτικότητα της συνταγογράφησης των αντιβιοτικών.
Έχει αναλάβει πολλές πρωτοβουλίες ενημέρωσης κατά της υπερκατανάλωσης αντιβιοτικών στο παρελθόν.
Τα φαρμακεία θα γίνουν κέντρα εκπομπής του μηνύματος για ορθολογική χρήση των αντιβιοτικών.
Οι φαρμακοποιοί αποδεικνύουν συνεχώς ότι μπορούν να συμβάλλουν στην επιτυχία των εθνικών στόχων για τη Δημόσια Υγεία στην πατρίδα μας.
Σας ευχαριστώ για τη προσοχή σας.