Στο κενό πέφτει η προσπάθεια μείωσης της φαρμακευτικής δαπάνης αλλά και της υψηλής συμμετοχής των ασθενών, μέσω της μείωσης των τιμών των φαρμάκων, καθώς τα πλέον πρόσφατα στοιχεία αποδεικνύουν ότι η όλη προσπάθεια η οποία μεθοδεύτηκε πέρυσι, δεν είχε κανένα αποτέλεσμα λόγω της δυναμικής της υποκατάστασης. Συγκεκριμένα, πληροφορίες της αγοράς, που βασίζονται σε στοιχεία που ανέλυσε ενδελεχώς η IMS  Health, έδειξαν πως  το 2015, ενώ η υποχώρηση στις τιμές των φαρμάκων οδήγησε σε μείωση των πωλήσεων κατά περίπου 72 εκατ. ευρώ, την ίδια στιγμή υπήρξε  άνοδος του τζίρου των φαρμάκων κατά περίπου 196 εκατ. ευρώ κυρίως λόγω της υποκατάστασης η οποία υπερκάλυψε την «απώλεια»!
 
Σύμφωνα λοιπόν με τα συγκεκριμένα στοιχεία, πέρυσι, σημειώθηκε άνοδος του όγκου πωλούμενων φαρμάκων στα ελληνικά φαρμακεία η οποία ήταν της τάξης των 4,8%. 
 
Αντίστοιχα και σε τιμές λιανικής σημειώθηκε αύξηση πάνω από 3% εκτινάσσοντας των τζίρο των φαρμακείων στα επίπεδα των 3,7 δις. ευρώ. Θα ανέμενε κανείς ότι λόγω της μείωσης των τιμών ο τζίρος θα υποχωρούσε, όμως τελικά αυτό δεν επαληθεύτηκε, γεγονός το οποία αποτελεί μία ιδιαίτερα αρνητική παράμετρο στο εγχείρημα της Κυβέρνησης να περιορίσει τη δαπάνη μέσα από τις μειώσεις τιμών στα επικείμενα δελτία που θα εκδώσει. 

Η αιτία λοιπόν της «υποτροπής» της δαπάνης βρίσκεται στο γεγονός ότι αφενός από την αύξηση του όγκου των φαρμάκων σημειώθηκε άνοδος στο τζίρο η οποία υπολογίζεται στα περίπου 126 εκατ. ευρώ αφετέρου από την αλλαγή του θεραπευτικού μίγματος πωλούμενων φαρμάκων (θα μπορούσαμε να την αποκαλέσουμε και ως καθαρή αξία υποκατάστασης) υπήρξε άνοδος κατά 70 εκατ. ευρώ. Το δε επίσης εντυπωσιακό είναι ότι η ανοδική αυτή τάση φάνηκε να διαμορφώνεται κυρίως κατά το τελευταίο τρίμηνο της προηγούμενης χρονιάς, καθώς μέχρι και το Σεπτέμβριο ο ρυθμός ανόδου του τζίρου των φαρμακείων ήταν της τάξης του 1%. 

 
Να αναφέρουμε ακόμη ότι με βάση την κατηγοριοποίηση του ΕΟΦ, η αξία των πρωτότυπων φαρμάκων (εντός και εκτός προστασίας) φτάνει στο 80% της αγοράς, των γενοσήμων στο 17,5%  ενώ υπάρχει και ένα ποσοστό μη κατηγοριοποιημένων στο 3,5%. 
 
Όσον αφορά στην προστασία, τα on patent καλύπτουν το 28% της αξίας της αγορά στα ιδιωτικά φαρμακεία, το 61% αυτά που δεν προστατεύονται (ήτοι off patent και γενόσημα) ενώ το 11% είναι άλλα σκευάσματα όπως πχ εμβόλια.
 
Η συμμετοχή των ασθενών

Σύμφωνα επίσης με ανάλυση της IMS Health, τo 2015 οι φαρμακευτικές εταιρείες προχώρησαν σε πωλήσεις φαρμάκων αξίας 2,6 δις. ευρώ προς τα ιδιωτικά φαρμακεία (δεν περιλαμβάνονται στις πωλήσεις αυτές τα σκευάσματα υψηλού κόστους ήτοι του Ν.3816 τα οποία και έχουν τιμή άνω των 200 ευρώ). Σε αυτό το ποσό αν προστεθούν τα περιθώρια κέρδους των φαρμακαποθηκών, των φαρμακείων και ο ΦΠΑ, ο τελικός τζίρος έφτασε πάνω από τα 3,7 δις. ευρώ όπως αναφέραμε. Από αυτά τα περίπου 3,35 δις. ευρώ αφορούν σε αποζημιούμενα φάρμακα, ενώ λίγο πάνω από 350 εκατ. ευρώ εκτιμάται η αξία των ΜΗΣΥΦΑ και των φαρμάκων της αρνητικής λίστα. 

 
Αναλύοντας όλα τα προηγούμενα δεδομένα διαπιστώνεται και πάλι πόσο μικρή είναι η συμβολή του Ελληνικού Δημοσίου στην εξασφάλιση θεραπειών για του ασφαλισμένους. 
  
Συγκεκριμένα, όπως είπαμε τα ΜΗΣΥΦΑ και τα φάρμακα της αρνητικής λίστας φτάνουν στα 350 εκατ. ευρώ και το ποσό αυτό επιβαρύνει απόλυτα τους ασθενείς. Από τα υπόλοιπα 3,35 δις. ευρώ και πάλι το μεγαλύτερο μέρος βαραίνει τις τσέπες των ασθενών. Κι αυτό γιατί ακόμη και αν  κατευθύνονταν προς την  αποζημίωση των φαρμάκων των συνταγών των ιδιωτικών φαρμακείων, το σύνολο των 2 δις. ευρώ που είναι ο προϋπολογισμός της φαρμακευτικής δαπάνης, πάλι θα υπολείπονταν 1,35 δις. ευρώ! 
 
Φυσικά θα πρέπει εδώ να υπολογιστεί το rebate και clawback των φαρμακευτικών που φτάνει τα 600 εκατ. ευρώ. Όμως τόσο το ποσό αυτό των 600 εκατ. ευρώ όσο και τα 2 δις. ευρώ του κρατικού προϋπολογισμού αφορούν στο σύνολο της εξωνοσοκομειακής δαπάνης  δηλαδή περιλαμβάνει και τα φαρμακεία του ΕΟΠΥΥ τα οποία δεν μετρώνται από την IMS. Μάλιστα τα φάρμακα αυτά αποζημιώνονται στο 100%. 

  
Εν ολίγοις αποδεικνύεται περίτρανα η αναφορά του healthmag.gr ότι οι άμεσες πληρωμές των ασθενών έχουν αυξηθεί τα τελευταία χρόνια στα 1,6 δις ευρώ (εδώ).  Η κατάσταση δεν φαίνεται να βελτιώνεται ακόμη και μετά τη διάταξη για πλαφόν στη συμμετοχή των ασθενών στα 20 ευρώ έναντι 50 που ήταν μέχρι πέρυσι καθώς το πολύ που θα ελαφρυνθούν οι ασθενείς είναι περί τα 8,6 εκατ. ευρώ που και αυτό θα επιβαρύνει λογικά τις φαρμακευτικές. Επίσης μια άλλη παράμετρο όσον αφορά στη συμμετοχή είναι και η διατήρηση της συμμετοχής των δικαιούχων του ΕΚΑΣ στο 10%.