Εισαγωγή
Στις μέρες μας η χρήση του φαρμάκου έχει γίνει μαζική, με τον ασθενή να έχει πρόσβαση σε μια ποικιλία φαρμάκων για την αντιμετώπιση διαφόρων συμπτωμάτων και νόσων, να λαμβάνει συνήθως όχι ένα αλλά περισσότερα φάρμακα ταυτόχρονα και αυτά να τον συνοδεύουν σε μεγάλο μέρος της ζωής του (καθώς στην πλειοψηφία των περιπτώσεων τα φάρμακα αντιμετωπίζουν συμπτωματικά τις ασθένειες και δεν οδηγούν σε ίαση).
Παρόλο όμως που η χρήση των φαρμάκων έχει κατορθώσει να αυξήσει θεαματικά το μέσο όρο ζωής και να βελτιώσει την ποιότητα ζωής των ασθενών, διαπιστώνεται τις τελευταίες δεκαετίες ότι υπάρχει μια ραγδαία αύξηση της νοσηρότητας και της θνησιμότητας οφειλόμενων στην κακή χρήση των φαρμάκων και εξαιτίας αυτού μια ραγδαία αύξηση του σκέλους των εξόδων του οικογενειακού και δημόσιου προϋπολογισμού.
Τα παραπάνω γεγονότα φανερώνουν την ανάγκη μιας ριζικής αλλαγής στο σύνολο της υγειονομικής περίθαλψης του ασθενή, την ανάγκη ενίσχυσης της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας και της συνεργατικής φροντίδας δηλαδή της συνεργασίας των διαφόρων ειδικοτήτων του υγειονομικού κλάδου. Ειδικότερα στον τομέα της φαρμακευτικής περίθαλψης είναι ζητούμενο η αξιοποίηση της εμπειρίας και των νέων δυνατοτήτων της γαληνικής πρακτικής, ο μετασχηματισμός του τρόπου και του περιεχομένου με τον οποίο γίνεται η διάθεση του φαρμάκου, η εισαγωγή νέων πρακτικών που σχετίζονται με τη διαχείριση και την βελτιστοποίηση της φαρμακοθεραπείας αλλά και η ενίσχυση του εποπτικού ρόλου των φαρμακοποιών τόσο επί των φαρμάκων και της χρήσης τους όσο και επί του δικτύου διανομής τους.
Ο στόχος της εποπτείας των φαρμάκων, της χρήσης τους & του δικτύου διανομής τους
Είναι η πρόληψη, ανίχνευση, καταγραφή και αναφορά στους αρμόδιους υγειονομικούς και ρυθμιστικούς φορείς, προβλημάτων που σχετίζονται τόσο με το ίδιο το φάρμακο (προβλήματα ποιότητας) και τη χρήση του επί του πληθυσμού (ανεπιθύμητες ενέργειες) όσο και με τη λειτουργία του δικτύου διανομής των φαρμάκων (όπως προβλήματα εφοδιασμού - ελλείψεις, είσοδος ψευδεπίγραφων φαρμάκων στη νόμιμη αλυσίδα κ.α.).
Ο ρόλος του φαρμακοποιού στον τομέα της εποπτείας
- Να διασφαλίσει το δικαίωμα των ασθενών για ανεμπόδιστη πρόσβαση σε γνήσια ποιοτικά αποτελεσματικά και ασφαλή φάρμακα σε επαρκείς, με βάση τις ανάγκες των ασθενών, ποσότητες.
- Να εφαρμόζει μεθόδους εποπτείας των φαρμάκων, της χρήσης τους και του δικτύου διανομής τους.
- Να ανιχνεύει προβλήματα που σχετίζονται με τα φάρμακα, τη χρήση τους και το δίκτυο διανομής τους.
- Να αναφέρει στους αρμόδιους υγειονομικούς φορείς προβλήματα που σχετίζονται με τα φάρμακα, τη χρήση τους και το δίκτυο διανομής τους.
- Να ενδυναμώνει τη γνώση του ασθενή ώστε και αυτός με τη σειρά του να μπορεί να αναγνωρίζει προβλήματα που σχετίζονται με τα φάρμακα, την χρήση τους και τον τρόπο απόκτησης τους.
Θεωρούμε ότι για να γίνουν τα παραπάνω εφικτά θα πρέπει:
- Ο Πανελλήνιος Φαρμακευτικός Σύλλογος (ΠΦΣ), η Πανελλήνια Ένωση Φαρμακοποιών (ΠΕΦ) και η Πανελλήνια Ένωση Φαρμακοποιών Νοσηλευτικών Ιδρυμάτων (ΠΕΦΝΙ) να αναλάβουν τον πρωταγωνιστικό ρόλο και την ευθύνη που τους αναλογεί για την ενίσχυση του εποπτικού ρόλου των φαρμακοποιών.
- Τα τμήματα των Φαρμακευτικών Σχολών να επανεξετάσουν τον ερευνητικό τους προσανατολισμό και να αναπροσαρμόσουν το περιεχόμενο των σπουδών τους λαμβάνοντας υπόψη την νέα ασθενοκεντρική αντίληψη του επαγγέλματος του φαρμακοποιού και στην ειδικότερη αυτή περίπτωση να προετοιμάσουν τον μελλοντικό φαρμακοποιό μεταξύ άλλων και για τον εποπτικό του ρόλο.
- Οι φαρμακοποιοί να εστιάσουν την καθημερινή τους πρακτική στις ανάγκες των ασθενών και του συστήματος υγείας και στην ειδικότερη αυτή περίπτωση να υιοθετήσουν μεταξύ άλλων και τον εποπτικό τους ρόλο.
- Οι υπόλοιποι επαγγελματίες υγείας να συνεργαστούν από κοινού με τους φαρμακοποιούς στην επίλυση των προβλημάτων υγείας των ασθενών και στην προάσπιση της Δημόσιας Υγείας.
- Η Πολιτεία να σχεδιάσει πολιτικές που σχετίζονται με την εποπτεία των φαρμάκων, της χρήσης τους και του δικτύου διανομής τους, να θεσμοθετήσει και να προστατεύσει τον εποπτικό ρόλο των φαρμακοποιών.
- Ο Εθνικός Οργανισμός Φαρμάκων (ΕΟΦ) να συντονίσει και να ελέγξει την εφαρμογή τον πολιτικών που χαράσσει η Πολιτεία.
Η δική μας συμβολή:
- Είναι η δημιουργία και διάθεση στο φαρμακευτικό σώμα επιστημονικού υλικού (link) που θα του επιτρέψει να αναπτύξει και να παγιώσει τον ρόλο του στον τομέα της εποπτείας.
Στα πλαίσια αυτά συντάχθηκαν και δημοσιοποιούνται τέσσερις οδηγοί υπηρεσιών:
- Οδηγός Υπηρεσίας: Αναφορά Ανεπιθύμητων Ενεργειών στα Φάρμακα (.pdf)
- Οδηγός Υπηρεσίας: Αναφορά Προβλήματος Ποιότητας Φαρμάκου (.pdf)
- Οδηγός Υπηρεσίας: Αναφορά Ψευδεπίγραφου Φαρμάκου (.pdf)
- Οδηγός Υπηρεσίας: Αναφορά Έλλειψης Φαρμάκων (.pdf)
Ελληνική Εταιρεία Φαρμακευτικής Πρακτικής, Ιωλκοφ 289, ΤΚ 38333, Βόλος
Τηλ: 694 289 46 09 • Φαξ: 213 011 66 10 • info@eefp.gr • www.eefp.gr