Για κάποιες ελληνικές επιχειρήσεις, Μνημόνιο σημαίνει κλειστές τραπεζικές πόρτες. Για άλλες, είναι η λογιστική εμμονή των δανειστών να επιμένουν σε μέτρα που φέρνουν το αντίστροφο αποτέλεσμα, αγνοώντας την ελληνική πραγματικότητα. Τέτοια είναι η περίπτωση του φαρμάκου και η πίεση της τρόικας για οριζόντιο κούρεμα σε όλα τα γενόσημα με τιμή 6 ευρώ και άνω.
Το παράδοξο είναι ότι...
... τα γενόσημα είναι τα πιο φθηνά φάρμακα της αγοράς, οπότε αν πέσουν κι άλλο οι τιμές τους, δεν θα συμφέρει τις ελληνικές επιχειρήσεις να τα παράγουν. Το «περίεργο» είναι ότι έτσι θα μειωθούν μόνο οι τιμές των ελληνικών φαρμάκων που συμμετέχουν κατά 20% στη φαρμακευτική δαπάνη, ενώ θα μείνουν αλώβητα τα ακριβά εισαγόμενα που συνεισφέρουν στο υπόλοιπο 80% και πωλούνται έως δέκα φορές υψηλότερα.
Τέτοιες δισεπίλυτες εξισώσεις καλείται να λύσει η φαρμακοβιομηχανία ELPEN που φέτος κλείνει 51 χρόνια ιστορίας. Εκτός του ότι τα οικονομικά της είναι νοικοκυρεμένα και δεν έχει μεγάλο δανεισμό, η εταιρεία είδε χρόνια πριν ότι για να σταθεί στον άγριο κόσμο των φαρμάκων πρέπει να επενδύσει στην έρευνα. Αυτός ήταν ο λόγος που δημιούργησε το δικό της ερευνητικό κέντρο στο Πικέρμι, όπου επενδύει το 7% του ετησίου τζίρου της σε νέα προϊόντα, και σήμερα αποτελεί ένα από τα δέκα μεγαλύτερα πανευρωπαϊκά.
Κάπως έτσι μπόρεσε να κάνει το 2012 το επόμενο μεγάλο βήμα, να ιδρύσει θυγατρική στo Βερολίνο που απασχολεί πλέον σαράντα γερμανούς εργαζομένους και διανέμει ελληνικής παραγωγής φάρμακα, τα οποία αποζημιώνονται από τα γερμανικά ασφαλιστικά ταμεία. Και όταν μια ελληνική φαρμακοβιομηχανία αναγνωρίζεται ως υπολογίσιμη δύναμη στη Γερμανία, είναι προφανείς οι συνέργειες για νέα ανοίγματα και περισσότερες εξαγωγές, που φτάνουν σήμερα στο 20% του ετήσιου τζίρου της ELPEN.
Τα σύννεφα. Η μπόρα ωστόσο λέγεται Μνημόνιο. Ενα σκληρό παζάρι μαίνεται τα τελευταία 24ωρα μεταξύ κυβέρνησης και τεχνικών κλιμακίων με στόχο τον έλεγχο της φαρμακευτικής δαπάνης. Διασώζονται, λένε οι πληροφορίες, μόνο τα γενόσημα, που κοστίζουν έως 6 ευρώ, καθώς από την τιμή αυτή και πάνω πέφτει ψαλίδι 10%.
Το παράδοξο είναι ότι το ποσοστό γενοσήμων στην Ελλάδα είναι από τα χαμηλότερα στην Ευρώπη, οι τιμές τους έχουν ήδη μειωθεί 60% από το 2009 και παρ' όλα αυτά, λόγω απουσίας εθνικής πολιτικής, υποκαθίστανται συνεχώς από εισαγόμενα ακριβότερα και με προστασία πατέντας.
Η βιομηχανία φαρμάκου είναι άγρια, και μόνο στις Βρυξέλλες, το κέντρο αποφάσεων της ευρωπαϊκής πολιτικής, οι πολυεθνικές ξοδεύουν κάθε χρόνο για λόμπινγκ το ποσό των 100 εκατ. ευρώ.
Εντούτοις, χώρος, έστω μικρός, για εθνική πολιτική υπάρχει, «δεν φταίει πάντα αυτός που σε πυροβολεί», όπως λέει άνθρωπος της ELPEN. Παντού σχεδόν στην Ευρώπη, τα καινούργιου τύπου και εκτός πατέντας ακριβά φάρμακα δεν αποζημιώνονται από τα ασφαλιστικά ταμεία, παρά μόνο αν αξιολογηθεί επαρκώς η θεραπευτική τους αποτελεσματικότητα.
«Σκεφτείτε ότι φάρμακα που δεν αποζημιώνονται από τα ασφαλιστικά ταμεία της Γερμανίας, επειδή είναι καινούργια, ακριβά και αμφιβόλου αποτελεσματικότητας συγκριτικά με τα παλαιότερα, εντούτοις αποζημιώνονται στην Ελλάδα και μάλιστα με υψηλά ποσοστά, κι ας υπάρχουν εγχώρια και φθηνότερα» είναι η μόνιμη επωδός του Θεόδωρου Τρύφωνα, αντιπροέδρου της ELPEN και προέδρου της Πανελλήνιας Ενωσης Φαρμακοβιομηχανίας. Ως αποτέλεσμα αυτής της ροπής προς τα εισαγόμενα, η Ελλάδα ανήκει στην τριάδα εκείνη των ευρωπαϊκών χωρών με την υψηλότερη κατανάλωση ακριβών φαρμάκων, και άρα μια δυσθεώρητη φαρμακευτική δαπάνη. Είναι χαρακτηριστικό ότι την τελευταία πενταετία το μερίδιο των φαρμάκων υψηλού κόστους άνω των 200 ευρώ που αποζημιώνει ο ΕΟΠΥΥ διπλασιάστηκε, ενώ παρέμεινε στάσιμο το μερίδιο των γενοσήμων που κατά μέσο όρο πωλούνται στα 7 ευρώ.
Αντίβαρο η εξωστρέφεια
Ζητούνται αντίβαρα για την ELPEN, που προς το παρόν δεν διαφαίνονται, παρά μόνο η συνεχής επέκτασή της στο εξωτερικό, με όχημα προϊόντα όπως το Elpenhaler. Μια εισπνευστική συσκευή ξηράς σκόνης, ειδική για την αντιμετώπιση παθήσεων όπως το άσθμα και η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, εφεύρεση του Δημήτρη Πενταφράγκα, προέδρου και ιδρυτή της ELPEN, η οποία και έχει πάρει το όνομά της από την εκλιπούσα σύζυγό του Ελένη. Εχοντας δίπλωμα ευρεσιτεχνίας σε περισσότερα από 100 κράτη, το Elpenhaler κυκλοφορεί σε 31 ευρωπαϊκές χώρες και αποτελεί αναμφισβήτητα ένα από τα μπεστ σέλερ του ομίλου, που συνεχίζει ακόμη να διατηρεί την παραγωγική του δραστηριότητα στην Ελλάδα.
Ταυτότητα ELPEN
150 εκατ. ευρώ περίπου ο κύκλος εργασιών το 2015
25 εκατ. ευρώ οι εξαγωγές της
950 περίπου οι εργαζόμενοι σε μητρική εταιρεία και θυγατρικές
6η θέση στην ελληνική αγορά ανάμεσα σε 300 και πλέον εταιρείες (οι πρώτες 5 είναι πολυεθνικές)
60 οι χώρες όπου εξάγει σκευάσματα
2012 το άνοιγμα στη γερμανική αγορά
10.000 τ.μ. το ερευνητικό της κέντρο στο Πικέρμι Αττικής